Кредит №2 № 1 сабақ Тақырыбы: Галогенкөмірсутектер. Галогеналкандар. Нуклеофильді орынбасу реакциясы механизмі (SN1, SN2) және элиминирлеу. Полигалогеналкандар. Жіктелуі, химиялық қасиеттері.
Мақсаты: Галогенкөмірсутектердің жіктелуін, аталуын және химиялық қасиеттерін оқып-үйрену.
Оқыту мақсаты:
Реакциялардың механизмін болжау үшін С-Наl байланысы құрылысының полюстілігін білу.
Нуклеофилді орынбасу және элиминирлеу реакцияларының механизмін білу.
Мономолекулалық және бимолекулалық нуклеофилді орынбасу реакцияларының стереохимия нәтижесін білу.
Субстрат пен реагенттің (құрамында) құрылысына тәуелді реакциялардың қайсысы басымдау жүру мүмкіндігіне ие екендігін болжай білу.
Органикалық заттардың әртүрлі кластарын (жіктерін) синтездеу негізін құрайтын нуклеофилді орын алмасу және элиминирлеу реакцияларының механизмін пайдалана білу.
Тақырыптың негізгі сұрақтары: Көміртек-галоген байланыстарының полюстілігі: галогендердің электрондық эффекттері. Бензол ядросымен және бүйір тізбекте орналасқан галоген атомының қозғалғыштығындағы айырмашылық. Кететін анионның тұрақтылығы.
SN1 және SN2 –реакцияларының механизмі мен стереохимия-лық нәтижесін моногалогенді туындылар (біріншілей және үшіншілей) мысалында түсіндірілсін.
Е1 және Е2 элиминирлеу реакцияларының механизмдері дегидрогалогендеу мысалымен түсіндірілсін.
