Оқу лық/ Н. А. Закирова, Р. Р. Аширов Ас та на: «Ар манПВ» бас па сы, 2018. 304 б
а сым нан сым нан тұ ра ды. тұ ра ды. а
жүктеу/скачать 13,17 Mb. Pdf көрінісі
|
| а
сым нан сым нан тұ ра ды. тұ ра ды. а ге арналған ас с гер те гер те гер ту ге гер ту ге бо бо еос тат еос тат қоз қоз ғал ма лы ғал ма лы тұ ра ды. тұ ра ды. п гер те гер те о о ты рып, ты рып, бо бо ла ды. ла ды. а . . сы ден ден Все учебники Казахстана на OKULYK.KZ * Книга предоставлена исключительно в образовательных целях согласно Приказа Министра образования и науки Республики Казахстан от 17 мая 2019 года № 217 162 Элект ро тех ни ка мен ра диотех ни ка да тұ рақ ты жә не ай ны ма лы ре зис тор лар қол да ны ла ды (109, 110су рет). Сұл ба да тұ рақ ты ре зис тор ды екі шы ғы сы бар тік бұ рыш ре тін де ал ай ны ма лы резисторды үш шы ғы сы бар тік бұ рыш ре тін де бел гі лей ді. ЕСЕП ШЫ ҒА РУ ҮЛ ГІ СІ Ұзын ды ғы 1000 м, көл де нең қи ма сы ның ау да ны 1 мм 2 алю ми ний өт кіз гіш тің ток кү шін 2 А деп алып, кер неу дің түсуін анық таң дар. Алю ми ни йдің мен шік ті ке дер гі сі 2,8 · 10 –8 Ом · м. Берілгені: l = 1000 м S = 1 мм 2 I = 2 А = 2,8 · 10 –8 Ом · м ХБЖ 10 –6 м 2 ешуі: Ом за ңы не гі зін де: U = IR (1), өт кіз гіш тің ке дер гі сі оның өлшемдеріне тә уел ді: R l S = r (2). (2) фор му ла ны (1) фор му ла ға қойсақ: U I l S = r . Кер неу ді есеп тей міз: U = ⋅ ⋅ ⋅ ⋅ = − − 2 2 8 10 1000 10 56 8 6 2 A Îì ì ì ì Â , . Жауабы: U = 56 В. U – ? R R 109-сурет. Тұ рақ ты ре зис тор лар Тапсырма сур т бо ын аа нымалыре стор ыңқ рылысымен мысістеупр н пінт сін- ірің ер 1 2 3 отор тқа ығыстар 1 2 3 е ст ті ат о ғалтқы 110-сурет. Ай ны ма лы сым дық ре зис тор А 162 162 А РМ А ААА Ом Ом · · м м Н НН Х Х БЖ БЖ 10 10 –6 –6 м м 2 2 U U - - ешуі: ешуі: П де нең де нең қи қи ма сы ның ма сы ның ер неу дің ер неу дің түс түс уін уін ешуі: ешуі: ВВВВ ма сы ның ма сы ның Ай ны ма лы В б ығыстар 1 2 3 б бб б ббббббббббб б бббб сым дық ре зис тор а а а ааа а ааааа а ааааааааа а аааа а ааааааааааааааа с с с с с сс с с с ссссссссссссссс с сссссссс с с с с сссс с ссссссс с с с с с сссс п істеу пр н пін пп п пппппп а а Тұ рақ ты Тұ рақ ты ре зис тор лар ре зис тор лар а пр н пін а с с ре зис тор лар ре зис тор лар ы ы Все учебники Казахстана на OKULYK.KZ * Книга предоставлена исключительно в образовательных целях согласно Приказа Министра образования и науки Республики Казахстан от 17 мая 2019 года № 217 163 Ба қы лау сұ рақ та ры 1. Өт кіз гіш тің ке дер гі сі оның ұзын ды ғы на жә не көл де нең қи ма сы ның ау да ны на қа лай тәу ел ді? 2. Реос тат қан дай қыз мет ат қа ра ды? 3. Өт кіз гіш тің мен шік ті ке дер гі сі де ге ні міз не? Оны қан дай өл шем бір лігімен өл- шей ді? Жат ты ғу 18 1. Қи ма сы 0,03 мм 2 , ұзын ды ғы 200 м бо ла тын мыс өт кіз гіш тің мас са сы мен ке дер гі сін анық таң дар. 2. 2,25 А ток жүр ген, көл де нең қи ма сы 3,5 мм 2 , ұзындығы 14 м мыс өт кіз гіш тің ұш та рын да ғы кер неу ді анық таң дар. Жат ты ғу 18 1. Егер ке дер гі сі 1 Омнан ас пай тын бол са, ұзын ды ғы 10 м мыс өт кіз гіш тің диа мет рі қан дай бо луы ке рек? 2. Көл де нең қи ма сы 0,5 мм 2 , ұзын ды ғы 4 м сым жа сал ған қоспаның мен шік ті ке дер гі сін анық таң дар. Кер неу 9,6 В болғанда, сым бо йымен 2 А ток жү ре ді. Экс пе ри ме нт тік тап сыр ма Гальвани элементінің, ам пер метр дің, воль тметр дің, мыс сым ора мы ның кө ме гі мен бөл ме нің ау да нын анық таң дар. Шы ғар ма шы лық тап сыр ма «Ре зис тор лар дың тұ рақ ты жә не ай ны ма лы түр ле рі» та қы ры бын да ppt-пре- зен та ция-ха бар ла ма дай ын даң дар. АР Р зен зен та та М М М машылық тап «Ре «Ре зис зис тор тор лар лар дың тұ дың тұ ция ция - - ха ха бар бар А А А А Гальвани элементінің, ам мен бөлменің ауда лық тап Н Н Н тік тапсырма Гальвани элементінің, ампер нің ауданын анық - - П П мм 2 , ұзын анық таң дар. жү ре ді. В пай тын бол са, бо луы ке рек? ұзын ды ғы К б бб анық таң дар. а а мм 2 , ұзындығы анық таң дар. с мыс өт кіз гіш тің ұзындығы п п п а а лігімен өл- с с ны лігімен өл- ы ы на Все учебники Казахстана на OKULYK.KZ * Книга предоставлена исключительно в образовательных целях согласно Приказа Министра образования и науки Республики Казахстан от 17 мая 2019 года № 217 164 § 26. Өт кіз гіш терді тіз бек тей жә не па рал лель жал ға у Электр энер гия сын тұ ты ну шы лар тіз бек ке әр түр лі жалғана ды. Өт кіз гіш тер тіз бек тей жә не па рал лель жал ға нуы мүм кін. Екі тү рі нің қа тар қол данылуын ара лас жал ға у деп атай ды. I Тіз бек тей жал ғау Тіз бек тей жал ғау ке зін де бі рін ші өт кіз гіш тің ұшы на екін ші сі нің бас жа ғын жал ғай ды, екін ші сі нің ұшы на үшін ші сі нің бас жа ғын жал ғай ды жә не т.с.с. (111су рет). Тіз бек тей жал ғау дың үл гі сі ре тін де ме ре ке лік тіз бек тер дің (гир лян да) ескі үлгілерін алу ға бо ла ды. Электр энер гия сын тұ ты ну шы лар ара сын да тіз бек тей жал ғау кең қол да ныл май ды, өйт ке ні тіз бек те гі бір ас пап тың іс тен шы ғуы бү кіл тіз бек тің жұ мы сын тоқ та та ды. II Тіз бек тей жал ған ған өт кіз гіш тердегі ток кү ші, кер неу және ке дер гі Тіз бек тей жал ға у ке зін де тіз бек те тар мақ тар бол май ды. Өт кіз гіш тің көл де нең қи ма сы ар қы лы бірлік уа қыт та өт кен за ряд тар са ны тіз бек тің кез кел ген бө лі гін де бір дей бо луы ке рек: I = I 1 = I 2 = ... = I n , мұн да ғы n – тіз бек ке тіз бек тей жал ған ған өт кіз гіш тер са ны. Электр то гы ның өзен де гі су ағы сы мен ұқ сас ты ғы на ора лай ық. Өзен нің же ке ле ген бө лік те рі нің дең гейі бір кел кі бол ма ған дық тан, өзен нің бас тауы мен са ға сын да ғы су дең гейі әр түр лі бо ла ды. Тіз бек тей жал ған ған бар лық өт кіз гіш тер дің по тен циал дар ай ыры мы же ке ле ген өт кіз гіш тер дің ұш та рын да ғы по тен циал дар ай ыры мы ның қо сын ды сы мен анық тала ды. По тен циал дар ай ыры мы – өт кіз гіш ұш та рын да ғы кер неу екен ді гін ес ке ре оты рып жа за мыз: U = U 1 U 2 ... U n . Күтілетіннәтиже а ра ра ты қып с д р т т рд т б т па рал л л ал ау д т б б л Ом а ы қ лда ып, л тр т б с п т у д р с д р I R 1 R 2 R 3 R n 1 2 111су рет. Өт кіз гіш терді тіз бек тей жал ға у Өзтәжірибең і бекте алғау аң арыныңорын алатынынак еткі ің ер окк інен кілттен екі ті бекте алғанғанре сторменамперметр ент ратынті бекқ растырың ар е стор- лар ағыкернеумен алпыкернеу і л еу ін ол тметр іпа аланың ар -сурет А V R 1 V 1 V 2 R 1 N M 112-сурет. Тіз бек тей жал ған ған өт кіз гіш тер де гі кер неу ді өл шеу А 164 164 А АААААААААААААА РР РР М тәжірибең бекте алғау аң арының бекте алғанған ре стор лар ағы кернеу мен А тен циал дар тен циал дар өт кіз гіш өт кіз гіш ұш та рын да ғы ұш та рын да ғы А тәжірибең А аң арының А Н лік те рі нің лік те рі нің с с у у дең дең гейі гейі по по тен циал дар тен циал дар тен циал дар тен циал дар ай ай ыры мы ның ыры мы ның ұш та рын да ғы ұш та рын да ғы - дең дең гейі гейі гейі гейі П ке рек: ке рек: I I = = I I 1 1 I II = = тіз бек тей тіз бек тей жал ған ған жал ған ған де гі де гі с с у у ағы ағы гейі гейі бір бір В тердегі ток кү тердегі ток кү бек те бек те т т ар мақ тар ар мақ тар а қыт та а қыт та өт өт кен кен за за В = = б ты ну шы лар ты ну шы лар ара ара л да ныл май ды, л да ныл май ды, өйт өйт ке ні ке ні ғуы ғуы бү бү кіл кіл тіз тіз бек тің бек тің тердегі ток кү тердегі ток кү ші, кер ші, кер а ре ке лік ре ке лік лу ға лу ға бо бо ла ды. ла ды. ара ара сын да сын да тіз тіз ке ні ке ні тіз тіз с ші сі нің ші сі нің бас бас су рет). су рет). Тіз Тіз бек тей бек тей ре ке лік ре ке лік тіз тіз бек тер дің бек тер дің ла ды. ла ды. Э Э п бі бі рін ші рін ші бі бі бі ғын ғын жа жа л ғай ды, л ғай ды, жа жа ғын ғын жүктеу/скачать 13,17 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|