Оқу лық/ Н. А. Закирова, Р. Р. Аширов Ас та на: «Ар манПВ» бас па сы, 2018. 304 б
жүктеу/скачать 13,17 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 106-сурет. Өт кіз гіш тің ұзын ды ғы арт са тіз бек те гі ток кү ші азаяды АА 106-сурет.
- АААААААААААААААА Р Р РР Р РРР Р РРРРРРРР Р РРРРРРРРРРРРРРРР
- РРРРРРРРРРРРРРРРРРРРРРРРРРРРРРРРРРРРРРРРРРРРРРРРРРРРРРРРРРРРРРР Р Р 106-сурет. ды ғы М
- IІІ Өт кіз гіш тің мен шік ті ке дер гі сі
- Мен шік ті ке дер гі де ге ні міз – ұзын ды ғы 1 м, көл де нең қи ма сы ның ау да ны 1 м 2 бо ла тын өт кіз гіш тің ке дер гі сі.
- ІV Өт кіз гіш тің ке дер гі сін есеп теу
- Өт кіз гіш тің ке дер гі сі оның ұзын ды ғы на жә не сол зат тың мен шік ті ке дер гі сі не ту ра про пор цио нал, көл де нең қи ма сы ның ау да ны на
- Жауабықандай б т т б р қа лып ты р ту л т сыр ақ ты р с тат ты па да ла а ды А
- VI Реос тат пен ре зис тор
- Реос тат – тіз бек те гі ток кү шін рет теу ге ар нал ған ас пап.
- 107-сурет. Зерт ха на лық реос тат 108-сурет. Зерт ха на лық ре зис тор Жауабықандай
- Естесақтаңдар 1 10 6 2 Îì ì Îì ìì ì ⋅ = ⋅ . 107-сурет. 107-сурет.
| Күтілетіннәтиже
а ра ра ты қып с д р л тр д р с а лық ма ы а сы т с д р ала сы дар т т м т д р с р му ла сы с п т р ы ар у да қ лда а ала сы дар м т д р р т р л л м б р л т р па да ла ып, лар ды ара сы да ба ла ыс р а та ала сы дар Жауабықандай р л т т р д д р л р л т р т р л б ла ды с б п т сым ы ы ды ы ар ту д р ар туы а, ал қа лы ды ы арттыру д р а а ы а алып л д Өзтәжірибең -суреттек рсетілен қ рылғыны наң ар ткі і ке ерісінің метал ың ын ығына қалың ығына нет ріне т уел іліін ерттең ер А 106-сурет. Өт кіз гіш тің ұзын ды ғы арт са тіз бек те гі ток кү ші азаяды АА 106-сурет. ұзын ды ғы ток АААААААААААААААА Р Р РР Р РРР Р РРРРРРРР Р РРРРРРРРРРРРРРРР Р Р РРРР Р Р Р Р Р Р Р РРРРРРРРРРРРРРРРРРРРРРРРРРРРРРРРРРРРРРРРРРРРРРРРРРРРРРРРРРРРРРР Р Р 106-сурет. ды ғы М ын ығына лың ығына не ел іліін ерттең ер М М М М М М М М М М АА к рсетілен наң ар ке ерісінің ын ығына не т ріне ерттең ер Н бар бар Қоз Қоз НН НН - П бо бо л са, л са, бо бо л жай л жай а а ла мыз. ла мыз. ар ар нал ған нал ған Ом Ом В дер дер гі гі нің өт нің өт Өт кіз гіш Өт кіз гіш к к е дер гі сі нің е дер гі сі нің ен дік тен, ен дік тен, өт өт кіз гіш кіз гіш оның оның к к е дер гі сі е дер гі сі ла мыз. ла мыз. б ры лы сы ры лы сы т тан т тан жа жа сал ған сал ған ай ыр ма шы лы ғы ай ыр ма шы лы ғы бо ла ды. бо ла ды. гіш кө гіш кө а орын орын т тар дың т тар дың крис крис да да әр әр түр лі түр лі сал ған сал ған өт өт кіз гіш тер дің кіз гіш тер дің с лект рон дар дың лект рон дар дың ряд тал ған ряд тал ған а а у ыс ты руы у ыс ты руы а аа крис крис п дар дар сай ды сай ды жә жә тыс пай ды. тыс пай ды. Крис Крис талдық талдық лект рон дар дың лект рон дар дың а ба ба ғыт тал ған ғыт тал ған Крис Крис талдық талдық ор ор на ла са ды. на ла са ды. не не с ғыт тал ған ғыт тал ған ы Все учебники Казахстана на OKULYK.KZ * Книга предоставлена исключительно в образовательных целях согласно Приказа Министра образования и науки Республики Казахстан от 17 мая 2019 года № 217 160 ау да нын 2 есе кө бей ту тіз бек те гі ток кү ші нің 2 есе кө беюіне алып ке ле ді. Де мек, өт кіз гіш те гі ке дер гі 2 есе азаяды. Өт кіз гіш тің ке дер гі сі өт кіз гіш тің көл де нең қи ма сы ның ау да ны на ке рі про пор цио нал. IІІ Өт кіз гіш тің мен шік ті ке дер гі сі Ме талл өт кіз гіштің ке дер гі сі мен крис талдық торының құ ры лы сы ның ерек ше лік те рі нің бай ла ны сын зерт теу ба ры сын да өт кіз гіш тің мен шік ті ке дер гі сі деп атала тын фи зи ка лық ша ма ен гі зіл ді. Мен шік ті ке дер гі де ге ні міз – ұзын ды ғы 1 м, көл де нең қи ма сы ның ау да ны 1 м 2 бо ла тын өт кіз гіш тің ке дер гі сі. Мен шік ті ке дер гі ні грек әліп пе сі нің (ро) әр пі мен бел гі лей ді. Түр лі зат тар ға ар нал ған мен шік ті ке дер гі нің мә ні тә жі ри бе жа сау ба ры сын да анық та лып, кес те ге ен гі зіл ді (2қо сым ша, 14кес те). ІV Өт кіз гіш тің ке дер гі сін есеп теу Жүр гі зіл ген тә жі ри бе лер мен бол жам дар дың нә ти же сін де өт кіз гіш ке дер гі сін есеп теу фор му ла сы алын ды: R l S = r . Әр түр лі өт кіз гіш тер дің қа си ет те рін зерт теу барысында бұл тәу ел ді лік ті тә жі ри бе жүзінде ең алғаш Г. Ом анық та ған. Өт кіз гіш тің ке дер гі сі оның ұзын ды ғы на жә не сол зат тың мен шік ті ке дер гі сі не ту ра про пор цио нал, көл де нең қи ма сы ның ау да ны на ке рі про пор цио нал. V Мен шік ті ке дер гі нің өл шем бір лі гі Өт кіз гіш ке дер гі сін есеп теу фор му ла сы нан төмендегідей өрнек ала мыз: r = RS l . Де мек, ХБЖдағы мен шік ті ке дер гі нің өл шем бір лі гі: r [ ] = ⋅ = ⋅ 1 1 1 2 Îì ì 1 ì Îì ì. Жауабықандай б т т б р қа лып ты р ту л т сыр ақ ты р с тат ты па да ла а ды А 160 160 Р Де мек, Де мек, бір бір лі гі: лі гі: М Өт кіз гіш Өт кіз гіш төмендегідей төмендегідей өрнек өрнек ХБ ХБ Ж Ж А А пор ті ке ті ке дер дер гі гі нің өл нің өл Өт кіз гіш Өт кіз гіш к к е дер гі сін е дер гі сін өрнек өрнек ала мыз: ала мыз: Н Н тің кедергі не тура пропор порционал. нің өл нің өл - - сі оның ұзын П кіз гіш тер дің кіз гіш тер дің қа қа си ет те рін си ет те рін Г. Г. Ом Ом анық та ған. анық та ған. В бо бо л жам дар дың л жам дар дың алын ды: алын ды: В R R l l S S = = r r б тә тә жі ри бе жі ри бе кес те). кес те). л жам дар дың л жам дар дың а әр әр пі мен пі мен б б ел гі лей ді. ел гі лей ді. жі ри бе жі ри бе жа жа сау сау с с көлденең қи б б ел гі лей ді. ел гі лей ді. п кіз гіш тің кіз гіш тің п нең қи а орының орының құ құ ры лы сы ның ры лы сы ның құ құ құ кіз гіш тің кіз гіш тің мен мен с у да ны на у да ны на ы е ле ді. е ле ді. у да ны на у да ны на к к е рі е рі Все учебники Казахстана на OKULYK.KZ * Книга предоставлена исключительно в образовательных целях согласно Приказа Министра образования и науки Республики Казахстан от 17 мая 2019 года № 217 161 Әдетте сым ның жу ан ды ғы бір не ше мил ли метр бо ла тын дық тан, жүйе ден тыс өл шем бір лігін қол дан ған ың ғай лы: r [ ] = ⋅ 1 2 Îì ìì ì . Өл шем бір лік тер дің бай ла ны сын та ба мыз: 1 1 1 10 10 2 6 2 6 2 Îì ì Îì ì ì Îì ìì ì Îì ìì ì ⋅ = ⋅ = ⋅ = ⋅ . VI Реос тат пен ре зис тор Тіз бек ке қо сыл ған сым бө лі гі нің ұзын ды ғын өз гер те оты рып, тіз бек тің ке дер гі сін, со ны мен қа тар он да ғы ток кү шін де өз гер ту ге бо ла ды. Тіз бек те гі ток кү шін өз гер ту үшін реос тат қол да ныла ды. Реос тат қоз ғал ма лы жә не қоз ғал май тын кон так ті ле рі бар, ке дер гі сі үл кен сым нан тұ ра ды. Реос тат – тіз бек те гі ток кү шін рет теу ге ар нал ған ас пап. Ас пап тың кө ле мін кі ші рей ту үшін сым ды ке ра ми ка лық ци ли нд рге ты ғыз дап орай ды (107су рет). Әр орам бірбі рі нен сым ды қап тап тұр ған ока лин қа ба ты мен оқ шау лан ған. Орам ның жо ғар ғы жа ғы на жыл жы ма лы кон так ті сі бар өзек ор на тыл ған. Жыл жы ма лы контактінің орам сым да ры на үй ке луі нә ти же сін де сым ды қап та ған ока лин қа ба ты тү се ді. Орам сым да рын да ғы электр то гы жыл жы ма лы кон так ті ар қы лы өзекке өте ді. Ұзын ды ғы өз гер мейт ін сым ды ре зис тор деп атау қа был дан ған (108су рет). Ре зис тор дың бас қа ша атауы – ке дер гі. «Resistance» сө зін ағыл шын ті лі нен ау дарcақ, «ке дер гі» де ген ма ғы на бе ре ді. Ре зис тор ды электр тіз бе гін де гі ток ты шек теу үшін, тіз бек тің дер бес бө лік те рін де гі кер неу ді азай ту үшін пай да ла на ды. 107-сурет. Зерт ха на лық реос тат 108-сурет. Зерт ха на лық ре зис тор Жауабықандай л т м т д р 1 2 Îì ìì ì × д л м б р л м м д л м б р л қа ра а да қ л да у а ы а лы рақ Естесақтаңдар 1 10 6 2 Îì ì Îì ìì ì ⋅ = ⋅ . 107-сурет. 107-сурет. РМ үшін үшін А «к «к е дер гі» е дер гі» А лектр лектр тіз тіз бек тің бек тің дер дер бес бес бө бө пай да ла на ды. пай да ла на ды. Н гер мейт ін гер мейт ін (108 (108 су рет). су рет). е дер гі. е дер гі. «Resistance» «Resistance» е дер гі» е дер гі» де де Н ген ген тіз тіз бе гін де гі бе гін де гі бө бө лік те рін де гі лік те рін де гі - сым сым ды ды су рет). су рет). Р Р П онтактінің онтактінің орам орам ды ды қа қа п та ған п та ған қа қа қа да рын да ғы да рын да ғы э э лектр лектр өзекке өзекке өте ді. өте ді. ды ды ре ре В тұр тұр ған ған ның ның ж ж о ғар ғы о ғар ғы бар бар өзек өзек ор ор на на орам орам сым сым да ры на да ры на ок ок б б теуге ар ды ды к к е ра е ра к кк су рет). су рет). бб бб б бб жүктеу/скачать 13,17 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|