Оқу лық/ Н. А. Закирова, Р. Р. Аширов Ас та на: «Ар манПВ» бас па сы, 2018. 304 б
жүктеу/скачать 13,17 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Берілгені: t = 15 мин l = 30 см S = 2 мм 2 U = 3 В = 1 мкОм · м ХБЖ
- Жауабы: Q = 54 кДж. Ба қы лау сұ рақ та ры
- Жат ты ғу 21
- Шы ғар ма шы лық тап сыр ма Д.Джоуль жә не Э.Ленц тің өмі рі мен ғы лым ға сі ңір ген ең бе гі ту ра лы ба ян- да ма дай ын даң дар. А А Р
- § 29. Ме тал дар дың электр ке дер гісі нің тем пе ра ту ра ға тәу ел ді лі гі, ас қынөт кіз гіш тік І Электр ке дер гі сінің
|
т Эксперименттіжасағанкездетізбектеоқшауланбайқалғанжалаңаш бөліктерболмаукерек АА қараған а т бөліктер АААААААААААААА Р Өз тәжірибең -қа есептелен лектр елісіне ті бекте алғап раған а арығырақ т т М ат ты лы ғы ат ты лы ғы қарағанда, қарағанда, қу қу ат ты лы ғы ат ты лы ғы қу қу қу пап тар ға пап тар ға кө бі рек кө бі рек күш күш М тәжірибең есептелен М А ды лы ғын ды лы ғын ок тың ок тың бір бір дей дей ер неу ер неу де де ж ж о ға ры о ға ры тө тө мен, мен, к к е рнеудің е рнеудің ат ты лы ғы ат ты лы ғы күш күш Н өйт ке ні өйт ке ні оғары оғары ас ас §26 §26 да да өт өт кіз гіш тер дің кіз гіш тер дің ды лы ғын ды лы ғын қо қо ры тып ры тып қо қо қо дей дей мә мә нін де нін де - он да ғы он да ғы пап тар ды пап тар ды П сы ла ты нын сы ла ты нын е е с кер сек, с кер сек, е дер гі сі е дер гі сі қу қу аты аты қу қу қу тө тө мен мен бо бо ла ды ла ды деп деп бо бо пап тар да ғы пап тар да ғы ток ток В қу қу ат ы ат ы қу қу қу пор цио нал пор цио нал тәу тәу ел ділік ел ділік тәу тәу тәу лект рас пап тар лект рас пап тар к к ер ер с кер сек, с кер сек, қу қу мен мен бб бб бб ббб ббаа аааааааааааааааа а а сс а ы а сал а а ыр ма ы лық та ры б ла ма п рыс с т л р му ла ы а а ы б ы а с п т у л р д а р му ласы с п т р му ла сс па рал л л т т р м л р р му ласы ыы ыы Все учебники Казахстана на OKULYK.KZ * Книга предоставлена исключительно в образовательных целях согласно Приказа Министра образования и науки Республики Казахстан от 17 мая 2019 года № 217 176 ЕСЕП ШЫ ҒА РУ ҮЛ ГІ СІ Ұш та рын да ғы кер неу ді 3 В деп алып, ұзын ды ғы 30 см, көл де нең қи ма сы 2 мм 2 них ром сым ның 15 ми нут ішін де бө ліп шы ға ра тын жы лу мөл ше рін анық таң дар. Берілгені: t = 15 мин l = 30 см S = 2 мм 2 U = 3 В = 1 мкОм · м ХБЖ 900 с 0,3 м 2 · 10 –6 м 2 10 –6 Ом·м ешуі: өт кіз гіш бө ле тін жы лу мөл ше рі Джоуль – Ленц за ңы бой ын ша анық тала ды: Q = I 2 Rt (1). Ом за ңын I U R = ( ) 2 қол да нып, (1) тең дік тен Q U t R = 2 3 ( ) ала мыз. Өт кіз гіш тің ке дер гі сін оның өлшемдері не қа рап анық тай мыз: R l S = r ( ) 4 . (4) өр нек ті (3) өр нек ке қойып, жы лу мөл ше рін есеп теу фор му ла сын ала мыз: Q U tS l = 2 r . Мә нін есеп тей міз: Q = ⋅ ⋅ ⋅ ⋅ ⋅ = = − − 9 900 2 10 10 0 3 54 000 54 2 6 2 6  ñ ì Îì ì ì Äæ êÄæ. , Жауабы: Q = 54 кДж. ? Ба қы лау сұ рақ та ры 1. Джоуль – Ленц за ңы ның мә ні не де? 2. Элект р қыз дыр ғыш ас пап тар дың жы лулық әсерін қан дай әдіс пен бас қа ру ға бо ла ды? 3. Қан дай жағ дай да ток жұ мы сы жә не бө лін ген жы лу энер гия сы ның мөл ше рі өза ра тең бо ла ды? Жауабықандай у ат ы ары қ рал дар ды л қ са ты сым да ры с б пт қа лы б ла ды а ла ты т т р б л т ы лу м л р т мы сы а б ла ды мыс с т п т р а қ алт қы ы бар т б т б л ы лу м л р л т л тр р сы ы ы ы ы д п ата ды А 176 176 А Р Р 1. 2. Элект болады? 3. Қан өза М М М қылау сұрақта Джоуль – Ленц за Электрқыз М А А А А тары А Н Н Q Q - Мә нін Мә нін П П нек нек ке ке қойып, қойып, ла сын ла сын ала мыз: ала мыз: В кіз гіш тің кіз гіш тің ке дер гі сін ке дер гі сін анық анық тай мыз: тай мыз: R R = = қойып, қойып, б б U U R R = = ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) қол да нып, қол да нып, ала мыз. ала мыз. а бой ын ша бой ын ша қол да нып, қол да нып, с ға ра тын ға ра тын бө ле тін бө ле тін жы лу жы лу мөл ше рі мөл ше рі бой ын ша бой ын ша анық тала ды: анық тала ды: п см, см, көл көл де нең де нең ға ра тын ға ра тын жы жы лу лу а де нең де нең а сс б ла ды л т с с ыы б ла ды б ла ды л т ы Все учебники Казахстана на OKULYK.KZ * Книга предоставлена исключительно в образовательных целях согласно Приказа Министра образования и науки Республики Казахстан от 17 мая 2019 года № 217 177 4. Қан дай жағ дай да ток жұ мы сы ре зис тор да ғы жы лу энер гия сы ның мөл ше рі нен аса ды? 5. Қан дай ас пап тардың ке дер гісі аз: қу ат ы жоғары ас пап тар дың ба не ме се қу аты тө мен ас пап тар дың ба? Жат ты ғу 21 1. Ке дер гі лері 3 Ом жә не 6 Ом бо ла тын екі ре зис тор тіз бек ке па рал лель жал ған ған. Бі рін ші сін де кү ші 2 А бо ла тын ток бар. Екі ре зис тор 10 с ішін де қан ша жы лу мөл шер ін бө ле ді? Қай резисторда энергия көбірек бөлінеді? 2. Ме тал ды бал қы ту ға ар нал ған электр пе ші 60 В кер неу де 800 А ток тұ ты на ды. 1 ми нут тың ішін де пеш тен қан ша жы лу мөл ше рі бө лі не ді? Осы уа қыт ішін де бастап қы тем пе ра ту ра сы 20 ºС қа ла йының қан ша мөл ше рін бал қы ту ға бо ла ды? 3. Сый ым ды лы ғы 5 л, ПӘКі 70% бо ла тын электр қай нат қыш та 20 ми нут ішін де су 10 ºСден 100 ºСге дей ін қы за ды. Егер жүйе де гі кер неу 220 В бол са, қыз дыр ғыш тың ора мын да ғы ток кү ші қан дай? Жат ты ғу 21 1. Егер 110 В кер неуде шам 1 А ток кү шін тұ тын са, 1 са ғат ішін де электр ша мы ның қы лы қан ша жы лу мөл шер ін бө ле ді? 2. Екі өт кіз гіш па рал лель жал ған ған. Бі рін ші сі нен 1 ми нут ішін де 3,6 кДж, ал екін ші сі нен сол уа қыт ара лы ғын да 1,2 кДж жы лу бө лін ді. Бі рін ші сі нің ке дер гі сін 2 Ом деп алып, екін ші өт кіз гіш тің ке дер гі сін анық таң дар. 3. Қи ма сы 0,84 мм 2 них ром сы мы нан жа сал ған ПӘКі 80% қай нат қыш кер неуі 220 В жүйеге қо сыл ған. Оның кө ме гі мен 20 ми нут ішін де 4 л су 10 ºСден 90 ºСге дей ін қыз ды рыл ды. Қай нат қыш жа сал ған сым ның ұзын ды ғы қан дай? Шы ғар ма шы лық тап сыр ма Д.Джоуль жә не Э.Ленц тің өмі рі мен ғы лым ға сі ңір ген ең бе гі ту ра лы ба ян- да ма дай ын даң дар. А А Р Р Д.Джоуль жә Д.Джоуль жә да да ма дай ма дай ын ын М М М М ның ғармашылық тап Д.Джоуль жә Д.Джоуль жә А А 0,84 220 В жүйег 10 ºСден 90 ның ұзын ды ғы Н рал лель сол со уа қыт у Ом деп алып, екін ші мм 2 них ром них жүйеге ºС - жал ған ған. жа ара П П ер неуде шам 1 А ток қан ша жы лу л ған ған. В ВВ қыз дыр ғыш тың б тем пе ра ту ра сы бо ла ды? 70% бо ла тын дей ін қы ора мын да ғы а 60 В қан ша жы лу пе ра ту ра сы 20 с бар. резисторда кер неу де лу мөл п бек ке па рал лель па бар. Екі ре зисторда а а рал лель с с се қуаты ы ы аты Все учебники Казахстана на OKULYK.KZ * Книга предоставлена исключительно в образовательных целях согласно Приказа Министра образования и науки Республики Казахстан от 17 мая 2019 года № 217 178 § 29. Ме тал дар дың электр ке дер гісі нің тем пе ра ту ра ға тәу ел ді лі гі, ас қынөт кіз гіш тік І Электр ке дер гі сінің тем пе ра ту раға тәу ел ді лі гі Де не тем пе ра ту ра сы ның ар туы мо ле ку ла лар мен атом дар дың жы лу лық қоз ға лы сы ның жыл дам ды ғы ның ар т қанын көрсетеді. Ме тал дар дың крис талдық тор түй ін де рін де гі ион дар өте үл кен амп ли ту да мен тер бе ліс жа сай ды. Амп ли ту да тер бел ме лі қоз ға лыс ке зін де гі те петең дік күй ден ең үлкен ау ыт қу. Тер бе ліс амп ли ту да сы ның ар туы элект рон дар дың ба ғыт тал ған қоз ға лы сы на ке дер гі кел ті ре ді. Қыз ды ру ке зін де өт кіз гіш тер дің ке дер гі сі өсе ді деп бол жау ға бо ла ды. Тә жі ри бе лер ар қы лы ме тал дар дың мен шік ті ке дер гі сі тем пе ра ту ра ға ту ра про пор цио нал тәу ел ді еке ні анық тал ды: = 0 (1 α ) мұн дағы 0 – тем пе ра ту ра t = 0 ºC бол ған кез де гі ме тал дың мен шік ті ке дер гі сі, – t тем пе ра ту ра кез інде гі ме тал дың мен шік ті ке дер гі сі, – ке дер гі нің тем пе ра ту ра лық коэф фи циен ті. Оның өлшем бірлігі: = 1 К –1 . Қос па сыз та за ме тал дар үшін = 1 273 К –1 . 2қо сым ша ның 15кес те сін де кей бір зат тар үшін ке дер гі нің тем пе ра ту ра лық коэф фи циент те рі бе ріл ген. Өт кіз гіш ке дер гі сі мен шік ті ке дер гі ге ту ра про пор цио нал тәу ел ді R l S = r , сон дық тан өт кіз гіш ке дер гі сі нің тем пе ра ту ра ға тәу ел ді лігі мен шік ті ке дер гі ге тәуелділігіндей түрде бо ла ды: R = R 0 (1 t ). Ке дер гі нің тем пе ра ту ра ға тәу ел ді лік гра фи гі 121су рет те көр се тіл ген. Ом 20 100 400 300 6 00 500 200 27 3 546 40 60 80 0 ° 121су рет. Өт кіз гіш ке дер гі сі нің тем пе ра ту ра ға тәу ел ді лік гра фи гі жүктеу/скачать 13,17 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|