Оқу құралы Қостанай 2016
Отбасына әсер ететін сыртқы факторлар
жүктеу/скачать 368,75 Kb.
|
Суюндикова Ж.Т. Адам экологиясының негіздері
| Отбасына әсер ететін сыртқы факторлар. Отбасын қарастыра отырып адам экологиясының мәнмәтінінде оның өткенгі және болашақтағы байланысын және отбасы типіне әсер ететін, оның беріктігін, бала саны кіретін өмір талабының көзқарастарын зерттеу өте қажет.
Отбасы әрқашанда нақты табиғи және тарихи шарттарға негізделіп құрылған, сондай-ақ негізгі адамдардың өмірлік айнасыда және отбасының бөлігінде құрылған. Солтүстіктің шеткі және ыстық шөл далада, Россияның ортаңғы сызығының жер иеленушілерінде обасының өндірістік қарым-қатынастары әртүрлі қалыптасты. Отбасы және некемен байланысты көптеген діни догма, әдет-ғұрып және ұлттық салт-дәстүрлер нақты табиғи жағдайларда қалыптасып және де маңызды тәжірибелік мән-мағынасы болды. Отбасының қалыптасуы көбінесе демографиялық жағдайларға байланысты. Жыныстың үйлеспеушілігі, туындайтын, мысалы: қантөгістік ұрыстан кейін көптеген жалғыз басты әйел адамдардың алып келуіне соғады. Ұлы Отан соғысынан 1941-1945жж. кейін Ресейде 20-49 жас аралығындағы 1000 ер адамдарға осы жастағы 1614 әйел адамдар сай келді. Жасқа байланысты тұрғындар құрылымы отбасының қалыптасуына және оның санына әсер ететіні түсінікті. Ресей тұрғындарының қартаюы басқа факторлардың маңында некеге отырғандардың санының күрт төмендеуіне әкелді. Отбасының қалыптасуына әсер ететін сыртқы факторлар Табиғи шарттар Демографиялық жағдай Әлеуметтік-экономикалық жағдай Тарихи аясы Дін, салт-дәстүр Урбандалу деігейі Отбасы Кірістер Тұрғын үй Қоректену Өзара сақталатын іс-әрекет Отбасы беріктігі Бала саны Отбасы типі 1960ж 1000 адам халыққа 12,5 неке тіркелді, ал 2000 жылы бұл көрсеткіш 6,2 тең. Әлеуметтік – экономикалық жағдай – болатын немесе некеге тұруға жол бермейтін, немесе керісінше оған көмектесетін негізгі фактор. Христиан отбасыларыда жұмыс күшіне мұқтаждық ерте некеге тұруға септігін тиді. Әлеуметтік – экономикалық факторларға отбасы кірісін, тамақтануын, тұрғын үймен қамтамасыз етілу мен оның сапасын жатқызуға болады. Ұлттық салт-дәстүрлер, діндер, аймақтық әдет-ғұрыптар бір-бірімен тығыз байланысты. Ғасырлар бойы әр ұлтта отбасы өмірі туралы өзіндік түсінік қалыптасты. Ресейлік «Домострой», мұсылмандық Шариғат, иудаисттік Талмуд – отбасылық өмір ережелерінің жарық үлгісінің жинақтары. Барлық халықта жақын туысымен некеге тұруға тыйым салынған. Тәжірибе жүзінде барлық діни конфессияларда қатаң немесе жұмсақтау үлгіде бөтен діндегі адаммен неке құруға тыйым қойылған. Көп жерлерде бұл тыйымдар әлі сақталып келеді. Діни емес отбасыларында бұл тыйымдар жақсы әдет-ғұрып ретінде күші бар. Отбасын құруда және оның өмірлік іс-әрекетіне урбандалу деңгейі әсер етеді. Қала өмірі кенеттен адамдарда қалыптасқан әлеуметтік-психологиялық мақсаттарды өзгертеді, төмендетеді немесе көптеген өзін ұстау нормаларын және әдет-ғұрыпты сақтауды толығымен жояды. Дегенмен, қалада да ауыл аймақтарындағыдай отбасы адам өмірінде белгілі рөл атқарады, қазіргі қала мен ауылдық отбасыларының арасында айқын айырмашылық бар. Ішкі фактордың әсері осы немесе басқа да адамның жеке қасиеттерін қалыптасуына әсер етеді. Отбасының өмірге қабілеттілігін қолдау, денсаулығының жоғары деңгейі үшін оның құрамындағыларға дұрыс өзін-өзі сақтау қағидасы керек, яғни өзінің және жақындарының денсаулығын сақтау. Ең маңызды өзін-өзі сақтау шарттарының бірі – дені сау өмір сүру. Соңғы жылдары денсаулықты сақтау жөніндегі арнайы ғылым, валеология қалыптасты. жүктеу/скачать 368,75 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|