Оқулық. 2-басылым. Астана: ф олиант, 2013


45-сурет.  Жемістерді ыдысца қалап салудьің әдістері



Pdf көрінісі
бет77/85
Дата07.01.2022
өлшемі17,71 Mb.
#18556
1   ...   73   74   75   76   77   78   79   80   ...   85
150


45-сурет
Жемістерді ыдысца қалап салудьің әдістері:
1 — тік цатпарлы; 2 -  шахматтьі; 3
 — 
диагональ
бойынша; 4
 — 
цатарсыз қалау
Б а қ ы л а у  с ү р а қ т а р ы
1.  Ж ем іс  бағы н ы ң   б олаш ақ  өн ім ін   алды н  ала 
аныңтаудың  жолдары.
2. Жемістердің  пісу  дөрежелері  және  олардың  өнімді 
жинауға  әсері.
3. Жемістердің  пісу  дөрежесін  ңалай  аныңтайды?
4.  Жемістерді  жинау  үшін  ңандай  ңұрал-жабдыңтар 
мен  ыдыстар  пайдаланылады?
3.16. П о м о л о ги я н ы ң  негіздері
Сорт  -
  ау ы л ш а р у а ш ы л ы ң   ө сім д ік те р ін ің   н егізгі 
қасиеттері  мен  сапалары н  ж аңсарту  жөнінде  адамның 
мақсатты ңы зм етінің нәтиж есі.
Б иологиялы қ түрғыдан қарағанда,  жеміс ш аруаш ы- 
лығында сорт -  мәдени өсімдіктің генетикгілық ж ағынан 
біртекті  вегетативті  ұрпағы .  В .К .Заецты ң  аныңтамасы 
бойы нш а,  ж ем іс  ш ар у аш ы л ы ғы н д а  сорт  деп  мөдени 
ж еміс-ж идек өсімдігінің тұраңты  ш аруаш ы лы ққа баға- 
лы белгілердің ж иы нты ғы на ие болған жөне белгілі бір
151


табиғи  ж әне  эко н о м и к ал ы қ   ж ағд аи л ар д а  ауылш аруа* 
ш ы лы қ қүралы  ретінде қолданы латы н вегетативті жол-
мен көбейтілетін н ақты лы  түрін айтады .
И н тенси вті  б ақ тар га  б ір ін ш і  к е зе к те  ж о ғар ы   өнім 
беретін ж өне түраңты  ж ем іс салаты н сорттар қаж ет.
Б а ң т ы   ө с ір у д ің   осы   з а м а н ғ ы   т е х н о л о г и я с ы н д а  
м а ң ы з д ы   к ө р с е т к іш   б ір   а ғ а ш т а н   а л ы н а т ы н   ө н ім  
емес,  сортты ң  сы бағалы ,  п отенциалды   ө н ім д іл ігі  (бір 
бөрікбастың ең ж оғарғы  өнім беру ңабілеті) болып табы- 
лады .  И нтенсивті  бақтарда өсірілетін  сорттар  м ы надай 
т а у а р л ы қ   ж о гар ы   с а п а л а р ға   ие  болуы   к е р е к :  ж а қ с ы  
дәм і,  ж ем істердің   көз  т ар тар л ы қ тай   п іш ін і  мен  рең і, 
стан дартты   ө н ім н ің   ж о ғар ы   ш ы ғы м ы ,  тасы м ал д ау ға 
ж арам ды лы ғы ,  ж ем істердің  сақтау ға  төзім ділігі  ж әне 
технологиялы қ өндеуге ж арам ды лы гы .
Тез  ж ем іс  с а л ғ ы ш т ы қ   -   осы  за м а н ғы   со р тты ң   ең 
м аңы зды  көрсеткіш терінің бірі.
Ерте ж ем іс салаты н бақтарда егістік ж ер тиім ді п ай ­
даланы лады , ж үм салған күрделі ң арж ы  тезірек өтеледі.
И нтенсивті бақта биік өсетін сорттарға ңарағанда ал а­
са өсетін сорттарды өсіру ы ң ғай лы  ж әне тиім ді, өйткені 
оларды ң бөрікбастары ны ң көлем і ш ағы н ж әне ж и н ақ ы , 
оларды   күтіп-баптау  мен  өнімін  ж и н ау ға  ж үм салаты н  
еңбек ш ы ғы н д ары  аздау болады .
Қ азіргі заманғы баңтарда отырғызылатьш  ағаш тардың 
т ы ғ ы з д ы ғ ы   ж о г а р ы   б о л а д ы ,  ал   м ү н д а й   б а ң т а р д ы ң  
ағаш тары н ы ң   саң ы р ау қ ү л ақ   аурулары м ен  заңы м дану 
қаупі к үш ейеді. Сондықтан сорттар саңы рауңүлаң ауру- 
лары на төзімді болуы тиіс. Интенсивті бақтарда өсірілетін 
сорттар ж еміс ағаш тары ны ң күтім ін механикаланды руға
ж арам ды  болу керек.
П о м ол оги я
 деп сорттарды зерттеп білуді атайды . По­
мология мыналарды зерттейді: сорттарды сипаттау, сорт- 
тарды ң ңасиеттерін зерттеу: өсу ж әне ж ем іс салу биоло- 
гиясы н, экологиялы қ бейімділігін, агротехника ш арала- 
ры на талаптары н, өнім ділігін, тез ж ем іс салғы ш ты гы н , 
ж ем істердің  би охи м и ялы қ  ж ән е  техн ологи ялы қ  сапа- 
лары н зерттеу.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   73   74   75   76   77   78   79   80   ...   85




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет