Оқулық Алматы : «Нұр пресс»


Сократ (469-399 жж . б . э . д .),  Платон



Pdf көрінісі
бет3/62
Дата20.12.2023
өлшемі1,76 Mb.
#141292
түріОқулық
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   62
Сократ
(469-399
жж
.
б
.
э
.
д
.), 
Платон
(427-347
жж

Б
.
э
.
д
.), 
Аристотель
(384-322
жж
.
б
.
э
.
д
.), 
Тертуллиана
(160-222
жж

Б
.
э
.
д

еңбектерінде
жарияланған

Орта
ғасырлар
дəуірінде
шіркеу
ықпалы
қатайып

тəрбиені
толығымен
діни
арнаға
бұрды

Бұл
Еуропада
12 
ғасыр
бойы
үстемдік
еткен
догматикалық
оқу
принциптерінің
шыңдалуына
жол
берді

Солай
да
болса

өз
философиялық
тұжырымдары
мен
педагогикаға


үлес
қосқан
шіркеу
өкілдері
Августин
(354-430
жж
.), 
Фома
 
Аквинский
(1225-1274) 
есімдері
ғылым
тарихында
сақталған

Бүгінгі
күйінде
жалпы
білім
беретін
мектепті
ойлап
отырып

іске
қосқан
Лойола
(1491-1556) 
жəне
оның
ізбасарлары

Қайта
тіктелу
заманы
(
эпоха
возрождения

аса
жарқын
ойшыл
педагог
-
гуманистерді
ғылым
сахнасына
келтірді

Олардың
қатарында
голландиялық
Эразм
 
Роттердамский
(1466-1536), 
италияндық
Витторино
 
де
 
Фельтре
(1378-1446), 
француздық
Франсуа
Рабле
(1483-1553) 
жəне
Мишель
 
Монтень
(1553-1592) 
өздерінің
педагогикалық
еңбектерімен
əйгілі
болды

Педагогика
көп
заманға
дейін
философияның
бөлігі
болып

тек
қана
XVII 
ғасырда
ол
дербес
ғылым
лауазымына
ие
болды

Осыдан
педагогика
бүгінгі
күнде
де
философиямен
аса
тығыз
байланысқан

Себебі
бұл
екі
ғылымның
да
шұғылданатыны
адам

оның
өмірі
мен
дамуын
зерттеу

Педагогиканың
философиядан
бөлініп

өз
алдына
ғылыми
жүйеге
келуі
ұлы
чех
педагогы
Ян
 
Амос
 
Коменскийдің
(1592-1670) 
есімімен
байланысты

Оның
1654 
жылы
Амстердамда
жарық
көрген
«
Ұлы
дидактика
» 
атты
еңбегі
алғашқы
ғылыми
-
педагогикалық
кітаптардың
бірегейі
болды

Ондағы
айтылған
идеялардың
көпшілігі
осы
күнге
дейін
өзінің
көкейкестілігін
жəне
ғылыми
маңызын
жоғалтқан
емес

Я
.
А
.
Коменский
ұсынған
табиғи
 
сəйкестік
принципі

сынып
-
сабақтық
оқу
жүйесі
жəне
басқа
да
оқу
принциптері

əдістері

формалары
педагогикалық
теорияның
алтын
қорынан
орын
алды
. «
Оқу
негізіне
басқалардың
зат
жөніндегі
бақылаулары
мен
айғақтарын
жаттау
алынбай

сол
заттар
мен
құбылыстарды
танып

білу
қалануы
тиіс
»; «
Естігенді

көргенмен

сөзді

қол
əрекетімен
байланыстыру
қажет
»; «
əрқандай
үйрету
сыртқы
сезім
жəне
ақыл
-
парасат
байланысы
негізіндегі
дəлелдерге
сүйенуі
қажет
»… 
Ұлы
педагогтың
осы
тұжырымдары
біздің
заманымыздың
талаптарына
да
сəйкес
келіп
тұр

Ағылшын
философы
жəне
педагогы
Джон
 
Локк
 (1632-1704) 
өз
қайрат
-
күшін
тəрбие
теориясына
бағыштады

Өзінің
«
Тəрбие
жөніндегі
ойлар
» 
атты
басты
еңбегінде
ол
өзіне
сенімді

ауқымды
білімділігін
іскерлікпен

берік
наным
-
сенімдерін
сұлу
мəнерлілікпен
ұштастыра
білген
адам

джентельмен
тəрбиелеуге
арналған
көзқарастарын
жариялады

XVIII 
ғасырда
мектеп
педагогикасы
бойынша
өз
шығармаларымен
танылған
француз
материалист
-
ағартушылары
Д
.
Дидро
(1713-1784),
К
.
Гельвеций
(1715-1771), 
П
.
Гольбах
(1723-1789), 
əсіресе
Ж
.
Ж
.
Руссо
(1712-1778) 
болды
. «
Затқа
назар

Затқа
!
Мен
ешқашанда
біздің
мылжың
тəрбиемізбен
сөзге
аса
көп
маңыз
беріп

құрғақ
сөзді
адамдарды
жасайтынымызды
қайталап
айтудан
жалықпаймын
» -
деп
ұрандады
ол



Педагогиканың
қалыптасуында
И
.
Г
.
Песталоцийдің
(1746-1827) 
есімі
аса
құрметпен
аталады
. «
О
сүйікті
халқым

Сенің
қаншалықты
төмен
жасап
жатқаныңды
мен
байқап
жүрмін

мен
саған
көтерілуге
жəрдем
беремін
»-
деп

ол
жан
айқайын
салды

И
.
Г
.
Пестолоций
өз
дегеніне
жетті

мұғалімдерге
оқыту
мен
адамгершілік
тəрбиесінің
ізгілікті
теориясын
ұсынды

«
Өзгерістерден
басқа
тұрақты
ешнəрсе
жоқ
», -
деп
үйреткен
неміс
педагогы
Фридрих
 
А
.
В
.
Дистервег
(1790-1886) 
барша
педагогикалық
құбылыстарға
тəн
тəрбиенің
қозғаушы
күштері
мен
қарама
-
қарсылықтарын
зерттеген

Орыс
ойшылдары

философтары
жəне
жазушыларының
арасында
педагогикалық
шығармаларымен
белгілі
болған
есімдер

В
.
Г
.
Белинский
(1811-1848), 
А
.
И
.
Герцен
 
(1812-1870), 
Н
.
Г
.
Чернышевский
(1828-1889), 
Н
.
А
.
Добролюбов
(1836-1561). 
Бүкіл
əлемде
Л
.
Н
.
Толстойдың
(1828-1910), 
Н
.
И
.
Пироговтың
 
педагогикалық
идеялары
əйгілі

Олар
таптық
мектепті
қатаң
сынға
алып

халықтық
тəрбие
саласын
түбегейлі
өзгерту
қажеттігін
ұрандады

Қазақ
халқының
да
тəлім
-
тəрбиелік
жүйесі
ұланғайыр
да
мəуелі

Бұл
салада
халқымыздың
тəлім
-
тəрбиелік
алтын
қорына
елеулі
үлес
қосқан
арыстарымыз
А

Құнанбаев

Ы
.
Алтынсарин

С
.
Торайғырұлы
жəне
т
.
б

Олардың
тəлім
-
тəрбиелік
өсиеттері
талай
зерттеулерге
арқау
болған

Кемеңгер
Ахмет
 
Байтұрсынұлының
өткен
ғасыр
басында

«
Мектептің
жаны
мұғалім

Мұғалім
қандай
болса

мектебі
h
əм
сондай
болмақшы

əуелі
біз
елді
түзетуді
бала
оқыту
ісін
түзетуден
бастауымыз
керек

Неге
десек

болыстық
та

билік
те

халықтық
та
оқумен
түзеледі

Қазақ
ісіндегі
неше
түрлі
кемшіліктің
көбі
түзелгенде

оқумен
түзеледі
» – 
деген
ұлағатты
ескертпесі
бүгінгі
қазақ
мектебінің
ұлттық
білім
стратегиясының
тұғыры
ретінде
қабылдануда

Орыс
педагогикасын
əлемдік
даңққа
бөлеген
Константин
 
Дмитриевич
 
Ушинский
 
(1824-1871) 
оқу
-
тəрбие
теориясын
түбегейлі
өзгеріске
келтіріп

педагогикалық
практикада
төңкеріс
жасады

К
.
Д

Ушинскийдің
педагогикалық
жүйесінде
жетекші
орын
тəрбие
мақсаттарына

принциптеріне
жəне
оның
мəніне
берілген
. «
Тəрбие

егер
ол
адамға
бақыт
бағыштағысы
келсе

оны
бақыт
үшін
тəрбиелемей

өмірлік
еңбекке
баулуы
тиіс

Ұдайы
жетілуде
болған
тəрбие
адамның
тəн
-
дене

ақыл
-
парасат
жəне
ізгілік
-
инабаттық
күштерінің
ауқымын
барынша
кеңейту
мүмкіндігіне
ие
болады
»- 
деп
жазған
еді
ұлы
ғұлама

Тəрбие
жолындағы
жетекші
рөл
мектеп
жəне
мұғалімнің
билігінде

«
Тəрбиедегі
барлық
істер
тəрбиеші
тұлғасына
негізделуі
тиіс

себебі
тəрбие
күші
тұлғаның
адамилық
қадір
-
сапаларынан
бастау
алады
». 
«
Ешбір
жарғы
немесе
бағдарлама

ешқандай
жасанды
мекеме
организмі

қаншалықты
айламен
құрылса
да

тəрбие
жұмысындағы


тұлға
беделінің
орнын
баса
алмайды
» -
деген
К
.
Д
.
Ушинский
бүкіл
педагогиканы
қайта
қарастырып

жаңа
ғылыми
деректер
негізінде
білім
беру
жүйесін
толығымен
түбегейлі
қайта
құруды
талап
етті
:
«…
теориядан
алшақтаған
педагогикалық
практиканың
бір
өзі

медицинадағы
тəуіпшілдікпен
тең
». 
XIX 
ғ

ақыры
- XX
ғ

басында
педагогикалық
проблемалар
АҚШ
-
та
қарқынды
зерттеле
бастады

Ол
жерде
адам
тəрбиелеудің
жалпы
принциптері
мен
заңдылықтары
өрнектелді

əрбір
адамға
белгілеген
мақсаттарына
тез

əрі
табысты
жетуге
мүмкіндік
беретін
тиімді
білім
технологиялары
қалыптасып

практикаға
енді

Американ
педагогикасының
белгілі
өкілдерінің
бірі
Джон
 
Дьюи
(1859-1952). 
Оның
зерттеу
жұмыстары
бүкіл
батыс
Еуропа

Америка
жəне
Австралия
аймақтарында
педагогикалық
ойдың
дамуына
үлкен
ықпал
жасады

Американ
педагогтарының
тағы
бір
көрнекті
тұлғасы
Эдвард
 
Торндайк
(1874-
1949) 
оқу
процесін
зерттеумен
атын
əйгілеп

əрекетшіл
тəрбие
технологиясын
бүкіл
əлемге
жария
етті

Елімізде
аты
танымал
американ
педагогы
жəне
дəрігері
Бенджамен
 
Спок

Ол
қауым
өкілдеріне

бір
қарағанға
қарапайым
ғана
тəрбиеде
басты
не
болу
керек

қаталдық
па
қайырымдылық
па
? –
деген
сұрақ
қойып

көпшіліктің
санасына
жаңа
тəрбие
лебін
жеткізді

Бұл
сұрақтардың
астарынан
күтілген
жауап

педагогика
қай
бағытта

əміршіл
-
əкімшіл
немесе
гуманистік
– 
жолымен
дамуы
қажет
пе

Бұған
нақты
жауапты
Б
.
Спок
өзінің

Бала
жəне
оған
қамқорлық
”, “
Анамен
сұқбат
” 
жəне
т
.
б

еңбектерінде
беруге
тырысқан

XX 
ғасырдың
басында
əлемдік
педагогикада


Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   62




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет