Оқулық Алматы : «Нұр пресс»



Pdf көрінісі
бет6/62
Дата20.12.2023
өлшемі1,76 Mb.
#141292
түріОқулық
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   62
1.4. 
Педагогикалық
 
ғылымдар
 
жүйесі
 
 
Педагогика
– 
кең
ауқымды
ғылым

Оның
шұғылданатын
оқу
жəне
тəрбие
мəні
мен
олардың
барша
байланыстарын
жеке
бір
ғылым
шеңберінде
қамту
мүмкін
емес

Педагогика
дамудың
ұзақ
жолын
басынан
кешіріп

көптеген
білімдер
жинақтап

бүгінгі
күнде
ғылыми
білімдердің
кең
тармақты
жүйесіне
айналып
отыр

Сондықтан
бүгінгі
педагогиканы
тəрбие
 
жөніндегі
 
ғылымдар
 
жүйесі
 
деп
атаған
дұрыстау
келеді
.
Педагогиканың
ірге
тасы

философия

дəлірек
айтсақ

тəрбие
проблемаларымен
арнайы
шұғылданатын
оның
тəрбие
 
философиясы
тармағы

Тəрбие
философиясы
өз
алдына
білім
саласы
ретінде
тəрбиелік
практикада
əртүрлі
философиялық
жүйе
идеяларын
пайдаланады

Философия
– 
педагогикаға
танымның
жалпы
бағыт
-
бағдарын

педагогикалық
құбылыстар
мен
процестерді
зерттеудің
əдіс
-
тəсілдерін
көрсетеді

Сондықтан
да

философияны
оның
біртұтас
жəне
жүйелік

құрылымдық
талдау
əдістерімен
бірге
педагогиканың
əдіснамалық
негізі
деп
атау
қабылданған

Қоғамдық
құбылыс
ретінде
тəрбие
дамуы
мен
педагогикалық
білімдердің
өткен
жолын
педагогика
 
тарихы
зерттейді

Өткенді
түсіне
отырып

болашаққа
көз
тігеміз

Бастан
кешіргенді
зерттеу
жəне
оны
бүгінгімен
салыстыру
осы
заманғы
құбылыстардың
негізгі
даму
кезеңдерін
нақтылаумен
бірге
бұрынғы
қателерді
қайталаудан
сақтандырады
.
Педагогика
жүйесі
келесі
салаларды
қамтиды

жалпы
педагогика

жас
кезеңдер
педагогикасы

əлеуметтік
педагогика

арнайы
педагогика

Жалпы
 
педагогика
 – 
адам
тəрбиесі
заңдылықтарын
зерттеп

барша
типтегі
тəрбиелік
мекемелердегі
оқу
-
тəрбие
процесінің
жалпы
негіздерін
теориялық
тұрғыдан
қарастыратын
іргелі
ғылыми
пəн

Қалыптасқан
дəстүр
бойынша
жалпы
педагогика
төрт
бөлімнен
тұрады
. 1) 
оқу
-
тəрбие
процесінің
негіздері
; 2) 
дидактика
(
оқу
теориясы
); 3) 
тəрбие
теориясы
; 4) 
мектеп
тану

Жас
 
кезеңдер
 
педагогикасы
 
педагогиканың
мектепке
дейінгі
жəне
мектептік
жүйелерін
өз
алдына
бөліктеп
қарастырады

Олар
өсіп
келе
жатқан
əулеттің
белгілі
жас
тобына
байланысты
оқу
-
тəрбие
іс
-
əрекеттері
ерекшеліктерін
бейнелейтін
тəрбие
заңдылықтарын
зерттейді

Бүгінгі
күнде
жас
кезеңдер
педагогикасы
орта
білім
берудің
барша
жүйесін
қамтиды

əрқилы
жас
топтарында
немесе
оқу
-
тəрбие
мекемелеріндегі
тəрбие
айырмашылықтарын
танытушы
дербес
педагогикалық
салалар


пайда
болуда

Олардың
ішінде
қазіргі
күнде
өз
алдына
пəн
ретінде
оқылатындары
– 
мектепке
дейінгі
педагогика

кəсіби
техникалық
мектептер
педагогикасы

өндірістік
педагогика

ұзақтан
оқыту
педагогикасы
жəне
т
.
б
.
Ғылыми
пəндер
ішінде
ересектердің
педагогикалық
проблемаларымен
айналысып

қарқынды
даму
жолына
түскен

 
жоғары
 
мектеп
 
педагогикасы

Оның
міндеттері

барша
деңгейдегі
ресми

ресми
емес
тіркелген
жоғарғы
оқу
орындарында
жүріп
жатқан
оқу
-
тəрбие
процесінің
заңдылықтарын
ашып
беру

қазіргі
ауыспалы
кезеңде
жоғары
білім
алудың
арнайы
проблемаларын
зерттеу

жоғары
технологиялық
жəне
компьютерлік
оқу
жүйелерінің
принциптерімен
таныстыру

Дипломнан
 
соңғы
 
білім
 
педагогикасы
 
еңбек
 
педагогикасымен
тығыз
байланыста
мамандық
көтеру

сонымен
бірге
нарықтық
экономикаға
орай
көкейкесті
болып
тұрған
халық
шаруашылығының
əртүрлі
салаларында
қызмет
етіп
жатқан
жұмысшылардың
қайта
мамандану

егделік
жасқа
келгенде
жаңа
білімдерді

жаңа
кəсіпті
игеру
мəселелерімен
шұғылданады

Арнайы
жағдайларда
өтетін
тəрбие
процестер
ерекшелігін
əскери
 
педагогика
зерттейді
.
Əлеуметтік
 
педагогика
 
ауқымында
отбасы
педагогикасы

мəжбүрлі
тəрбие
(
первентив

педагогикасы

алдын
алу
(
профилактикалық

педагогикасы
дамуда

Өз
дамуында
əрқилы
мүшелік
бұзылыстар
мен
ауытқуларға
ұшыраған
адамдар
арнайы
 
педагогика
аймағында
зерттеледі

Есітпейтіндер
мен
мылқаулар
оқуы
жəне
тəрбиесімен
сурдопедагогика

зағиптар

тифлопедагогика
,
ақыл
-
есі
кемдер

олигофренопедагогика
шұғылданады

Педагогика
ғылымдарының
арнайы
тобын
жекеленген
немесе
пəндік
 
əдістемелер
құрайды

Олар
оқу
-
тəрбие
мекемелерінің
барша
типтерінде
өтілетін
нақты
оқу
пəндерінің
оқытылуы
мен
игерілуі
заңдылықтарын
ашып

мұғалімдерге
ұсынады

Өз
пəнін
оқыту
əдістерімен
əрбір
педагог
жоғары
деңгейде
таныс
болуы
міндетті

Педагогиканы
оқыту
əдістемесі
де
жоқ
емес

Қолыңыздағы
оқу
құралы
осы
əдістеме
талаптарына
лайық
жазылған

Соңғы
он
жылдықтарда
педагогиканың
барша
салалары
дəстүрлі
əдістемелерден
ерекшеленген

нақты
жағдайларда
жоғары
нəтижеге
жеткізуші
ең
тиімді
деген
жолдар
мен
тəсілдерді
түзуге
көмектесетін
жекеленген
технологиялар
жасау
бағытында
дами
бастады

Тəрбиеге
байланысты
жаңа
ғылым
салалары
педагогиканың
дəл
жəне
техникалық
білімдермен
тоғысында
қылаң
бере
бастады

Олар
– 
кибернетикалық

математикалық

компьютерлік
педагогика

суггестология
(
гипноздық
сендірумен
жедел
оқыту
жүйесі

жəне
т
.
б



Осы
заманғы
педагогика
адам
жөніндегі
басты
ғылымдардың
бірі
ретінде
ауқымды
да
қарқынды
даму
жолына
түсті

Сонымен

бұл
күнде
педагогика
кең
тармақты
ғылыми
жүйе
ретінде
танылған

Бұл
жүйеде
мектеп
педагогикасы
маңызды
орынға
ие

Себебі
тəрбие
процесі
əсіресе
балалық
шақта
жылдам
жүрісте
болады

сондықтан
да
оны
жоғары
кəсіптік
деңгейде
басқара
білу
қажет

Өз
проблемаларын
шешу
барысында
педагогика
көптеген
ғылымдардың
деректерін
пайдаланады
.
 
1.5. 
Педагогика
 
жəне
 
басқа
 
ғылымдар
 
Адам
жөніндегі
ғылымдар
жүйесіндегі
педагогиканың
орны
оны
басқа
ғылымдармен
байланыстыра
қарастырғанда
ғана
айқындалуы
мүмкін

Өзінің
ұзаққа
созылған
тарихында
педагогика
көптеген
ғылымдармен
тығыз
байланыста
болып

өз
дамуы
мен
кемелденуінде
олардың
əрқилы
ықпал
-
əсеріне
ұшырап
отырды

Бұл
ұштастықтардың
кейбірі
тарих
тұңғиығынан
жалғасып
келе
жатса

енді
біреулері
-
кейінгі
,
жақын
дəуірлерде
пайда
болды

Педагогиканың
алғашқы
байланыс
түзген
білім
салалары
-
философия
мен
психология

Бұл
ғылыми
«
одақ
» 
қазіргі
күнде
де
педагогикалық
теория
мен
практиканың
кең

өрістеп
дамуының
алғы
шарты

Педагогиканың
философиямен
байланысы
өте
бір
ұзақ
та
өнімді
болды

себебі
философиялық
идеялардан
педагогикалық
тұжырымдар
мен
теориялар
туындап
отырды

Педагогикалық
ізденістердің
бағыттары
белгіленді

сонымен
бірге
педагогиканың
əдіснамалық
негізі
осы
философиялық
көзқарастардан
қалыптасты

Философиялық
бағыттар
(
экзистенциалды

прагматикалы

неопозитивистік

материалистік
т
.
б
.) 
жүйесін
ұстануына
орай
педагогика
зерттеушілерінің
оқу
-
тəрбие
саласындағы
ғылыми
-
ізденіс
жолы

білім
беру
процесінің
мəні
мен
мағынасы

мақсаты
мен
технологиялық
сипаттамасы
айқындалады

Философия
сонымен
бірге
педагогикалық
болмыс
пен
нақты
тəжірибені
теориялық
тұрғыдан
түсінудің
құралы
ретінде
қолданылып

жаңа
педагогикалық
тұжырымдамалар
жасаудың
бастау
көзін
береді

Педагогиканың
ежелден
келе
жатқан
дəстүрлі
де
аса
бір
құнды
байланысы
жантану
 
(
психология

ғылымымен
орныққан

Адам
табиғатын
білу

оның
тума
қасиеттері
мен
мүмкіндіктерін
түсіну

тұлға
дамуы
мен
оның
жандүниелік
қозғалыстарында
байқалатын
заңдылықтар
жəне
оларды
басқарушы
тетіктерді
ескеру

сонымен
бірге
оқу
мен
тəрбие
жүйесін
осы
психикалық
заңдылық

қасиет
-
сапа

қажеттіктер
мен
мүмкіндіктерге
негіздей
отырып
құрастыру
талаптарын
елеулі
ғұлама
-
педагогтардың
бəрі
де
алға
тартып
отырған

Дегенмен

ескеретін
жəйт

тұлғаның
дамуы
мен
қалыптасуын
бір


жақты
тек
психологиялық
шарттармен
ғана
түсіндіру
шынайылыққа
келмейді

себебі
педагогтар
мен
балалар
өмірі
табиғи
заңдылықтардан
кейде
басымдау
түсетін
əлеуметтік
-
педагогикалық
жағдайларға
тəуелді
келеді

тіпті
сол
психологиялық
дүние

болмыстың
өзі
де
арнайы
қоғамдық
ықпал
нəтижесінде
өзгеріске
келуі
əбден
мүмкін
.
Педагогиканың
басқа
ғылымдармен
байланысы
адамды
тұлға
ретінде
зерттеуімен
ортақ
келетін
философия
жəне
психология
аймағымен
шектеліп
қалмайды

Оның
адамды
тіршіліктегі
сипатында
танушы
анатомия

физиология

астрология
жəне
медицина
ғылымдарымен
де
байланысы
заңды
құбылыс

Адам
дамуына
ықпал
жасаушы
табиғи
жəне
əлеуметтік
факторлар
арақатынасынан
туындайтын
проблема

педагогика
үшін
өзекті
мəселелердің
бірі

Адамның
жекеленген
табиғи
дамуын
зерттеуші


Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   62




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет