Оқулық Алматы : «Нұр пресс»

20-
дəрісбаян
.
Мектеп
 
дамуына
 
байланысты
 
инновациялық
 
процестерді
 
басқару
 
Жоспары
1. 
Инновациялық
процестерді
басқару
2. 
Мектепішілік
басқарудағы
тың
енгізулер
бағдары
20.1. 
Инновациялық
 
процестерді
 
басқару
 
«
Инновация
» 
термині
жаңашылдық
, 
өзгеріс
, 
қандай
да
жаңалық
ендіру
дегенді
аңдатады
. 
Педагогикалық
процеске
байланысты
бұл
түсінік
оқу
жəне
тəрбие
жұмыстарымен
мұғалім
жəне
оқушының
бірлікті
іс
-
əрекеттерін
ұйымдастыру
мақсаттарына
, 
мазмұнына
, 
əдістері
мен
формаларына
енген
, 
енетін
жаңалықтардан
хабар
береді
(
ғылыми
рəміз
ретінде
бұл
терминді
аудармасыз
, 
өз
күйінде
қолданғанды
жөн
көрдік
). 
Инновация
, 
сонымен
, 
жаңалық
жеткізуші
, 
жаңаланып
жатқан
жүйеге
өзгеріс
беретін
құрал
. 
Жаңалығы
болмаған
инновация
мəнсіз
. 
Инновациялық
маңызға
ие
болмаған
жаңалық
іс
-
əрекет
қалпын
жақсартудың
дерексіз
(
абстракт
), 
болмысқа
жарасымы
жоқ
құрғақ
теория
. 
Басқарудағы
жаңалықтар
мен
инновациялар
əрқилы
даму
, 
тіршілік
сатылары
мен
қисынды
құрылымдарды
қамтиды
. 
Өз
даму
айналымында
инновация
белгілі
кезеңдерден
өтеді
: 
идеяның
туындауы
, 
мақсат
белгілеу
, 
жаңалық
идеясын
ойластыру
жəне
əрекет
бабына
келтіру
, 
жаңалықты
іске
асыру
, 
тарату
жəне
тоқырау
(
жойылу
). 
Инновациялардың
іске
асып
бару
кезеңдері
жаңалықты
қабылдап
, 
игеруші
ұжымның
даму
кезеңдерімен
тығыз
байланыста
. 
Жекеленген
басқарым
инновацияларының
жиынтығы
мектепті
басқарудың
жалпы
инновациялық
процесін
құрайды
, 
ал
ол
өз
кезегінде
аудан
, 
аймақ
, 
республикалық
білім
жүйесінде
жүріп
жатқан
кең
ауқымды
инновациялық
кешендердің
құрамынан
орын
алады
. 
Инновациялық
 
процесс
 – 
бұл
күнделікті
тəжірибеде
өз
алдына
бөлек
жаңалық
ретінде
танылған
нақты
да
соны
ауқымды
бірлігі
. 
Мектеп
басшысының
айналысатыны
да
осы
үлкен
, 
кең
шеңберлі
процесс
. 
Инновациялық
тəртіп
пен
кейіп
өріс
алған
жағдайларда
оқушылардың
да
, 
педагогтардың
да
тұлғалық
бой
тіктеуге
, 
өз
мүмкіндіктерін
іске
асыруға
болған
ынта
-
ықыласы
белсенді
даму
арнасына
түседі
. 
Бұл
педагогикалық
процесс
қатысушыларының
өзара
қатынасында
көрініс
береді
. 
Инновациялық
процесс
нəтижесі
– 
қолданымға
енген
теориялық
та
, 
практикалық
та
жаңа
идеялар
. 
Мұғалім
бұл
орайда
жаңалық
авторы
, 
дайындаушысы
, 
зерттеушісі
, 

пайдаланушысы
жəне
насихаттаушысы
сипаттарын
бірдей
алады
. 
Ал
бұл
қызметтерге
қатысты
басқару
жұмыстары
соны
тұжырым
, 
теория
, 
идея
, 
технология
, 
əдістеме
жəне
озат
педагогикалық
тəжірибелерді
қандай
да
мақсатқа
орай
бағалауды
жəне
кəсіби
іс
-
əрекетте
пайдалануды
қамтамасыз
етеді
. 
Қоғам
, 
мəдениет
жəне
білімнің
бүгінгі
даму
жағдайында
педагогикалық
іс
-
əрекеттегі
инновациялық
бағыттардың
қажеттігі
бірнеше
шарттардан
туындап
отыр
. 
Олар
:
- 
əр
текті
оқу
орындарындағы
білім
беру
жүйесінің
, 
əдіснамасының
жəне
оқу
-
тəрбие
процесін
ұйымдастыру
технологияларының
жаңалануы
; 
- 
білім
мазмұнының
күшті
адамилық
(
гуманитаризация
) 
сипат
алуы
; 
- 
оқу
пəндері
көлемінің
үздіксіз
өзгеріп
баруы
; 
- 
оқудың
жаңа
ұйымдастыру
формалары
мен
технологияларын
ұдайы
іздестіруді
қажет
ететін
жаңа
оқу
пəндерінің
енгізілуі
; 
- 
мұғалімдердің
педагогикалық
жаңалықтарды
меңгеруі
мен
қолдануының
өзіне
болған
қатынастар
сипатының
өзгеруі
; 
- 
жалпы
білімдік
оқу
мекемелерінің
нарықтық
экономикаға
бет
бұруы
; 
- 
жаңа
оқу
орындары
, 
олардың
арасында
мемлекеттік
емес
білім
ордаларының
құрылуы
; 
Күнделікті
тəжірибеде
инновациялық
процестер
сипаты
күтілген
нəтижелер
мазмұнымен
, 
енгізілудегі
ұсыныстардың
күрделілік
жəне
тыңғылық
дəрежесімен
, 
сондай
-
ақ
мектеп
мұғалімдерінің
инновациялық
іс
-
əрекетке
дайындық
дəрежесімен
анықталады
. 
Соңғы
нəтижеге
болжам
жасай
отырып
, 
мектептегі
инновациялық
процесті
басқаруда
осы
қызметтің
негізгі
бөлімі
ұжымдық
талқыға
түседі
. 
Бағдарламалы
инновацияға
байланысты
өте
ірі
шаралар
топтық
əдіспен
дайындалады
. 
Нақты
бағдарлама
түзіліп
, 
онда
ұжымдағы
əрбір
мүше
іс
-
əрекетінің
бастау
бағыты
көрсетіледі
, 
соңғы
нəтиже
болжамы
түзіледі
, 
көзделген
мақсаттың
іске
асу
мерзімі
айқындалады
, 
бар
жағдай
- 
шарттардың
жақсылана
түсуі
қамтамасыз
етіледі
. 
Инновациялық
процестерді
басқаруда
нəтижеге
бақылау
жасау
үлкен
маңызға
ие
. 
Бақылаудағы
міндеттер
: 
- 
жеткен
нəтижелерді
бағамдық
талдауға
салу
, 
білімдік
іс
-
əрекет
процестерін
реттеуге
байланысты
жұмыстар
жүргізу
үшін
қажетті
тұжырымдар
жасау
; 
- 
ұжым
кейпі
мен
іс
-
əрекеттеріне
түзетулер
енгізу
мақсатында
инновациялық
процестің
барша
қатысушыларының
қызметтері
мен
жұмыс
нəтижелеріне
баға
беру
; 
қорытындылар
шығару
; 

- 
кешенді
– 
мақсатты
бағдарламаға
сəйкес
инновацияларды
басқару
нəтижелерін
бағалау
жəне
басқару
ықпалдарын
ретке
келтіруге
орай
ұсыныстар
беру
; 
- 
инновациялық
процесс
қатысушыларын
ақпараттандыру
мен
ынталандыру
үшін
тура
жəне
кері
байланыс
өзектерін
қалыптастыру
. 
Мектепті
басқару
сол
мекеменің
бұдан
былайғы
тіршілік
нəтижесіне
үлкен
ықпалын
тигізеді
. 
20.2. 
Мектепішілік
 
басқарудағы
 
тың
 
енгізулер
 
бағдары
 
Нақты
білім
мекемесіндегі
мектепішілік
басқару
жүйесінің
жаңалану
процесі
көбіне
ондағы
жəне
сыбайлас
оқу
орындарындағы
инновациялық
процестің
жеделдігіне
, 
мақсатты
бағытына
, 
мазмұнына
тəуелді
. 
Мектепішілік
басқарудың
дамуында
аса
үлкен
маңызға
ие
болар
келесідей
бағдар
-
бағыттарды
атау
орынды
: 
- 
əлеуметтік
орта
мен
мектептің
өзін
жаңа
сипаттағы
басқару
қажеттіктерінің
объектив
күрделенуі
; 
- 
мектептегі
басқару
іс
-
əрекеттеріне
қойылатын
талаптардың
күшеюі
; 
- 
мектепті
тиімді
басқарудың
жаңа
жағдайлы
мүмкіндіктерінің
пайда
болуы
; 
- 
мектепішілік
басқару
жүйесінің
дамуы
; 
Жоғарыда
аталған
бағыт
-
бағдарлар
мектепішілік
басқару
жүйесіндегі
инновациялық
процестердің
өтуіне
мүмкіндік
береді
. 
Мұндай
жаңалықты
іс
-
əрекеттер
түрі
төмендегідей
: 
- 
тұлғалық
бағыттағы
оқуға
бет
бұру
; 
- 
оқу
-
білім
мекемелерінің
жобаларын
жасауда
ұлттық
жəне
діни
-
рухани
құндылықтарды
да
негізге
алу
; 
- 
оқушы
тұлғасының
кемелденуі
процесінде
білім
мен
мектептің
ролі
орнына
мəн
беру
; 
- 
демократиялық
жəне
гуманистік
басқару
бағытын
ұстану
; 
- 
кейбір
аса
маңызды
құндылықтардың
мектеп
өміріне
ену
себепшісі
ретінде
мектепішілік
басқару
жүйесінің
сыр
-
сипатын
тереңдей
түсіну
; 
- 
нақты
əлеуметтік
тапсырысты
ескеру
; 
- 
мектептің
даму
бағдарламалары
мен
тұжырымдарын
дайындау
жəне
т
.
б
. 

Білім
мекемелерінің
құқықтық
мəртебесіндегі
, 
басқару
нысандары
жағдайы
мен
міндеттеріндегі
күрделі
өзгерістер
басқару
қызметтерінің
жаңа
түрлерін
пайда
етті
:
- 
мектептің
жан
-
жақты
іс
-
шаралар
жүргізуге
байланысты
құқықтық
аясы
мен
оған
қатысты
басқару
нысандары
шеңберінің
кеңеюі
; 
- 
бұл
процестің
басқарушылық
санада
орын
тебуі
; 
- 
басқарылушы
нысан
мəн
-
бейнесінің
молаюы
; 
- 
жаңа
біртұтас
басқару
нысандарының
(
мектептердің
жаңа
типтері
, 
түрлері
,
жобалары
) 
немесе
олардағы
жаңа
элементтер
, 
қырлар
, 
байланыстар
мен
қатынастардың
туындауы
не
туындау
қажеттігі
; 
- 
əлеуметтік
тапсырыс
жəне
жаңа
табысты
қор
келтіру
көзі
– 
мектеппен
байланысты
сырттай
ортаның
көзге
түсер
сапалық
өзгерістерге
келуі
; 
- 
стратегиялық
жəне
ұзақ
мерзімді
жоспарлауға
өту
; 
- 
нысанда
жаңа
процестер
мен
іс
-
əрекет
түрлерінің
(
зерттеу
жəне
қолданым
түріне
келтіру
, 
эксперимент
, 
сын
баға
беру
) 
пайда
болуы
, 
- 
басқарудың
жаңа
түрлерін
игеру
. 
Басқару
қызметтерінің
арасында
инновациялық
процестерді
басқару
жəне
оларды
бұдан
былай
дамыту
мақсатындағы
арнайы
қызметтер
салаларының
(
сапа
менеджменті
, 
білім
маркетингі
, 
мектеп
психодиагностикасы
жəне
т
.
б
.) 
пайда
болуы
– 
бүгінгі
оқу
-
тəрбие
орындарындағы
жаңа
құбылыстар
. 
Мектептер
өзін
қоршаған
ортаны
жəне
ол
ортаның
болашақ
өзгерістер
бағытында
талдау
жұмыстарын
жүргізе
бастады
. 
Мектеп
өзінің
бəсекелестік
заман
жағдайына
дайындығын
ойластырып
, 
одан
жеңіп
шығу
жолдарын
іздестіретіндей
санаға
жетуде
. 
Бұл
орайда
білім
ордасы
өзінің
барша
тіршілігінің
нəтижесін
тек
оқу
–
тəрбие
процесін
ұйымдастырудағы
табыстарымен
ғана
байланыстыруы
тиіс
. 

жүктеу/скачать 1,76 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: