-сурет. Үнемділік оғаштылығы 103

мерзімдік макроэкономикалық саясаттың нəтижелерін зерттеу 

үшін қолданыла алмайтын құрал болып табылады. 

Қорытынды

1. Макроэкономикалық тепе-теңдікті зерттеудің классикалық тео-

риясы Сэй заңымен түсіндіріледі. Сэй заңына сəйкес, экономика тек 

өндірушілерден тұрады, олардың өндірілген тауарлары мен қызметтері 

бір уақытта табыстар мен шығындарды қамтамасыз етуі қажет, еш-

қандай артық өндіру немесе кем өндіру орын алмайды, олай болса, 

жиынтық ұсыныс жиынтық сұранысты анықтайды.

2. Макроэкономикалық тепе-теңдіктің кейнстік теориясы негізгі 

психологиялық факторларға сүйенеді, соған сəйкес тұтыну шекті бе-

йімділік, жинақтауға шекті бейімділік, тұтынуға орташа бейімділік жəне 

жинақтауға орташа бейімділік деген ұғымдар қолданылады. Кейнс тің 

идеясы классикалық теорияға мүлдем қарама-қарсы болып табыла-

ды. Экономикада керісінше, жиынтық сұраныс жиынтық ұсынысты 

тудырады. Экономикалық дағдарыс болғанда да макроэкономикалық 

тепе-теңдік орын ала береді. Демек ол дағдарыс жағдайында жиынтық 

сұранысты мемлекеттік реттеудің қажеттілігін алға тартады. Кейнстің 

ойынша, жинақтау мен инвестициялаудың себептері əртүрлі болып 

табылады, олай болса, макроэкономикалық тепе-теңдік өздігінен қа-

лыптаспайды, оған мемлекет араласу қажет.

3. Тұтынудың қарапайым кейнстік функциясынан басқа тұтынудың 

кейнстік емес функциялары да бар: Фишердің уақытаралық таңдау 

теориясы. Модильянидің «Өмірлік цикл» теориясы. Фридменнің пер-

маненттік табыс теориясы жəне тұтынудың неоклассикалық теориясы.