Оқулық Алматы, 012 ӘӨЖ 373. Ббк 74. 102 А 75
Сюжеттік-рөлдік ойындарды дамытудың кезеңдері мен
жүктеу/скачать 1,17 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Бірінші кезең
- Үшінші кезең
- Бірінші деңгей.
- Екінші деңгей.
- Үшінші деңгей.
| 8.4 Сюжеттік-рөлдік ойындарды дамытудың кезеңдері мен
деңгейлері Сюжеттік-рөлдік ойындар бала іс-әрекетінде бірден пайда бол- майды. Ол дамудың кезеңдерінен өтеді. Ойынды даму кезеңдерінде қарастырайық. Т. А. Куликова ойын әрекетінің дамуын мынадай кезеңдерге бөледі, олар, оның ойынша, сюжеттік-рөлдік ойындардың алғышарттары бо- лады. Бірінші кезең – таныстыру ойыны. Оның мазмұнын заттардың қасиеттері мен сапасын тексере отырып, баланың үлкендермен бірге жасаған амал-манипуляция құрайды. Ойын әрекетінің дамуының екінші кезеңінде бейнелеу ойындары пайда болады, онда баланың іс-қымылы заттың ерекше қасиеттерін анықтауға және оның көмегімен белгілі бір эффектіге қол жеткізуге бағытталады. Бұл кезеңде бала назары ойыншықтардың қасиеттеріне ауады және оны соларға сәйкес әрекет жасауға үйретеді: шарикті до- малату, ұсақ ойыншықтарды қорапшаға салу; заттарды пішініне, физикалық қасиеттеріне қарай бөлуге үйретеді. Сюжеттік-рөлдік ойын- дарды қалыптастыру үшін баланы амалдарды қорытуға, яғни үйренген амалдарын бір заттан екінші затқа көшіруді үйрету маңызды. Үшінші кезең – сюжеттік-бейнелеу ойыны. Ойынды дамытудың бұл кезеңі бірішінің аяғына – өмірінің екінші жылының басына келеді. Балалар күнделікті өмірден алған әсерін белсенді түрде бейнелей ба- стайды (қуыршақты әлдилейді, қонжықты тамақтандырады және т.с.с.). 3-7 жастағы балалардың сюжеттік-рөлдік ойындарын терең зерт- теу негізінде Д. Б. Эльконин ойынды дамытудың төрт деңгейін бөліп көрсетіп, оларға сипаттама берді, оның пікірінше, бұлар даму сатылары да болады. Бірінші деңгей. Мазмұнды ойындар – бірге ойнаушыға бағытталған заттармен амалдар жасау. Рөлдер бар, бірақ олар амалдарды анықтамайды, амалдардың сипатымен анықталады. Ережеге сай рөлдер айтылмайды. Амалдар біртекті және бірнеше қайталанатын операциялардан 138 тұрады. Ойын амалдар жағынан тек қоректендіру актілерімен шектеулі, олар логикалық тұрғыда өзінің алдындағы амалдармен болғандағыдай, өзінен кейінгі амалдарға жете алмайды. Екінші деңгей. Ойынның мазмұны – заттар арқылы амалдарды орындау, бірақ ойын амалдарының шынайылыққа сәйкес болуы бірінші кезекте тұрады. Рөлдерді балалар атайды. Функциялар бөлінеді. Рөлдерді орындау онымен байланысты амалдарды орындауға әкеледі. Амалдарды орындау сапасы кеңейеді және амалдардың белгілі бір типінің шеңберінен шығады. Амалдар логикасы өмірдегі ретпен, яғни нақты шындық ретімен анықталады. Үшінші деңгей. Рөлдің негізгі мазмұны рөлді және содан туындай- тын амалдарды орындау болады, олардың ішінен басқа ойыншылармен қарым-қатынас сипатын беретін арнайы амалдар бөлініп шыға бастай- ды. Рөлдер айқын кезекке қойылған және анықталған. Балалар өздерінің рөлдерін ойын басталғанға дейін атайды және іс-қимылын бағыттайды. Амалдардың логикасы мен сипаты өзіне алған роліне қарай анықталады. Амалдар әртүрлі болады. Өзінің және жолдасының ойындағы роліне байланысты жолдасына қаратып рөлдік сөз сөйлеу, бірақ кейде кәдімгі ойыннан тыс қарым-қатынас та үзіледі. жүктеу/скачать 1,17 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|