Оқулық Алматы, 012 Əож 528(075. 8) Кбж 26. 12я73 т 53



Pdf көрінісі
бет234/292
Дата06.10.2023
өлшемі11,51 Mb.
#113253
түріОқулық
1   ...   230   231   232   233   234   235   236   237   ...   292
Байланысты:
tokpanov-kartografia

10.17 сурет.
Көру түтігінің сызбасы (А): 1-объектив; 2-окуляр; 3-жіпті 
торлар; 4-қосымша линза. Негізгі нысаналау торлары (Ə): 1-1; 2-2
Қашық өлшегіштің жіптері 300 метрге дейінгі арақашықты 
өлшей алады. Өлшеудің дəлдігі сызықтың ұзындығының 
300
1
-
400
1
сəйкес келетіндіктен таспамен өлшегеге қарағанда төмен болады. 
Сондықтан түсіру тірек торларын құру барысында жүрулердің 
жақтарын ұзындығын өлшегіш таспамен өлшейді. Ал қашықтық 
өлшегішпен арақашықтықты өлшеу теодолиттік жүрудің толықты-
ғын, сонымен қатар, тахомертлік түсіру барысында қолданады.
Теодолитті жұмысқа дайындау кезеңдері. 
Жұмысқа жарам-
ды теодолит бірнеше талаптарға сай болуы тиіс:
– көлденең шеңбердің алиадасындағы біліктің деңгейі 
құралдың бас білігіне перпендикуляр орналасу қажет; 
– көру түтігін бұратын білік түтіктің нысаналау білігіне пер-
пендикуляр орналасуы шарт;
– көру түтігі мен құралдың бас білігі өзара перпенди-
куляр орналасуы тиіс.
Бұл шарт орындалу үшін жұмысты бастар алдында теодолитті 
тексеру керек. Ол үшін төмендегі екі шартты орындау қажет:
а) құралдың цилиндрлі біліктік деңгейі айналу білігіне пер-
пендикуляр орналасуы керек;


392
ə) көру түтігінің айналу білігі нысаналау білігіне перпендику-
ляр орналасуы тиіс.

Бірінші тексеру 
көлденең шеңбердің алидадасының деңгейін 
көлденең түзу жағдайға келтіру үшін айналу білігіндегі деңгейді 
теодолит бекітілген столдағы (А) екі көтеру винтіне параллель 
бағытта орналастырамыз да, екі винтті бір-біріне қарсы бағытқа 
бұрап, деңгейдің ауа көпіршігін нөл-пунктқа келтіреміз. Бұдан соң 
көлденең шеңбердің лимбасын 180°-қа бұрып, ауа көпіршігінің 
түзулігін тексереміз.
Егер көпіршіктер бұрынғы деңгейінде нөл-пунктте тұрса, 
винттерге тиіспейміз. Егер ауытқу болса, үшінші көтеру винтінің 
деңгейіне параллель бағытта орналастырып бұрап, ауа көпіршігін 
нөл-пунктке келтіреміз. Теодолиттің білігін айналдырып, 
деңгейдің ауа көпіршігі нөл-пунктке келеді.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   230   231   232   233   234   235   236   237   ...   292




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет