Оқулық Алматы, 012 Əож 528(075. 8) Кбж 26. 12я73 т 53


Аэрофототүсірілімдердің геометриялық мəні мен мас-



Pdf көрінісі
бет255/292
Дата06.10.2023
өлшемі11,51 Mb.
#113253
түріОқулық
1   ...   251   252   253   254   255   256   257   258   ...   292
Байланысты:
tokpanov-kartografia

423
Аэрофототүсірілімдердің геометриялық мəні мен мас-
штабы. 
Аэрофототүсірілімдерде жергілікті жердің беті орталық 
проекцияда бейнеленеді. Аэрофотоаппараттың объективі s 
проекцияның ортасы болып табылады. Объективтің тоғысу 
нүктесі s арқылы өткен жарық сəулесінің жер бетіндегі ОВ 
нысандарын шағылыстырып, пленкада аов бейнесін беретін 
жазықтықты бейнелеу жазықтығы деп атайды. Жердің тегіс 
бетін түсіру кезінде оған бағыттас жатқан бейнелеу жазықтығы 
болып табылатын фотоаппараттың пленкасында сол аумақтағы 
нысандардың кішірейтілген бейнесі түзіледі. Жазық жердің жо-
спарлы түсірудің масштабы ұшақтың ұшу биіктігін жəне фокустық 
қашықтыққа f
к
тəуелді. Оны 
:
:
k
ab AB
f
H
=
қиындыларының 
бір-біріне қатынасымен есептеп шығарады.
10.46 сурет.
Жоспарлы 
(1) жəне перспективті (2)
аэрофототүсіру
10-47сурет.
Жер бетінің 
тегіс болмауына 
байланысты 
аэфотосуреттердің ығысуы
Н–ұшақтың ұшу биіктігі; ОS–Аэрофототүсірілімнің фокус-
тың қашықтығы; О–Аэрофототүсірілімнің бас нүктесі; Оо– 
оптикалық білігі; d–Оо білігінің ауытқу бұрышы; АВ жəне 
А’В’-кескіндейтін аумақтың бөліктері; в–кескінделетін жер бетін -
дегі аумаққа сəйкес келетін аэрофокескіндегі бөлігі кескіндердің 
масштабы:
/
/
1
2
1
1
;
;
ab
ab
m
AB m
A B
=
=
2
1
1
1
m
m

масштабты
m
1
белгілеп 
H
f
m
k
=
1
аламыз. Перспективті Аэрофототүсірілімдерде бұрмалану 
болады, түсірілім бөлігінде бейненің пішіні бұзылады. Осыған 


424
орай көлбеу түсірудің нəтижесінде түсірілімнің масштабы 
да əртүрлі болады да бұрмалану пайда болады. Жер бедерінің 
ойлы қырлы болуынан аэрофотокескіндегі нүктелердің ығысуы 
жоспарлы түсірудің өзінде де байқалады. Жоғарыда суретте 
көрсетілген объективтің түсіру білігі тік болып келетіндіктен 
аталған аумақтың көлденең жазықтықтағы орташа биіктігіне 
қатысты алғанда аэрофотокескін жоспарлы болып табылады. 
Егер А жəне В бір көлденең жазықтықта жатса онда олардың 
фотопленкадағы кескіні а
1
жəне в
1
болар еді. Жер бедері тегіс 
болмағандықтан жергілікті жердегі А жəне В нүктесі кескінде 
а жəне в нүктесіне түседі. Осыған орай жер бетіндегі нүктелер 
аэрофотокескінде 
аа
1
жəне вв
1
бөлігіне ығысады. Жер бедеріне 
байланысты бұрмалануды азайту үшін түсірілімнің бас нүктесінің 
маңындағы жұмыс алаңы қолданылады. Таулы жерлерді түсіру 
барысында ортотопографиялық план құру ісі қолға алынады.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   251   252   253   254   255   256   257   258   ...   292




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет