235
налмайтын болса, топырақ бойында ұсталып қалатын су мөлшерін
далалық су сыйымдылық шегі деп атайды.
Капиллярлық су сыйымдылық шегі деп судың топырақ
түйіршіктерінің ішінде ұсталып қалатын қабілетін айтады.
Капиллярлық су сыйымдылық шегі жер асты суының тереңдік
деңгейіне жəне жоғарыдан келетін табиғи су мөлшеріне байланысты.
Мұндай сулар капилляр түтіктері арқылы жоғары көтеріледі жəне
керісінше, жоғарыдан төмен қарай жылжиды. Соның нəтижесінде
өсімдіктердің əртүрлі тереңдікте орналасқан тамырларына, кезінде
олардың өсіп дамуына елеулі əсер етеді.
Топырақтың су өткізгіштігі деп оның жоғарыдан төмен қарай су
өткізу қасиетін айтады.
Топырақ ауасы. Топырақта судан басқа, өсімдік тамырларының
тыныс алуы мен бактериялардың тіршілігі үшін ауа да қажет.
Топырақта неғұрлым ылғал көп болса, соғұрлым ауа аз бола-
ды жəне керісінше. Бұл ауа мөлшері топырақтың ылғалдығына,
тығыздығына, өңдеу жағдайларына, механикалық құрамына, өсіп
өніп тұрған өсімдіктерге, т.б. жағдайларға байланысты. Егістіктер
егілетін, өңделген топырақтарда ауаның мөлшері 30 – 40 % -ға тең.
Мұның біраз бөлігі топырақ бөлшектеріне сіңеді, оны сіңген ауа деп
атайды.
Ал ауаның қалған мол бөлігі топырақ кеуектерінің арасында болады.
Достарыңызбен бөлісу: