Оқулық Алматы, 014 3 Əож кбж ш қазақстан Республикасы Білім жəне ғылым министрлігінің «Оқулық»
жүктеу/скачать 0,86 Mb.
|
| сынып оқушылары да өзінің оқу жұмысындағы жетістіктер мен
жіберген кемшіліктері туралы мəліметтер алып, өз еңбегіне талдау жасайды. Ең бастысы, бастауыш сынып оқушылары оқудан лəззат алуға, білім мен ғылымға деген құштарлығын арттыруға дағдыланады. Барлық оқушы өз қызметін ең төменгі түрде орындап болғаннан кейін ғана келесі деңгейге көшіп отырады. Мəселен, 3-сыныпта қазақ тілі сабағынан ｫЗат есімｻ тақырыбын алайық. Бұрынғы дəстүрлі сабағымызда зат есім дегеніміз не, оның сұрақтары қандай, оның дара, күрделі түрі бар екеніне, жасалуына, деректі, дерексіз түріне мысал келтіріп, анықтамасын өзіміз айтып түсіндіретін едік. Оқушылар бейжай отырып тыңдайды. Содан соң кітаптағы жаттығуларды орындатумен шектелеміз. Қабілеті мол, шапшаң, дарынды балалар оны тез орындайды да əрі қарай бос отырады, ал үлгерімі төмен балалар кейбір жаттығуды жасап, кейбіріне шамасы жетпей отырады. Мұғалім қабылдауы тез, дарынды оқушыға əрі қарай іздендіретін, ойландыратын __________жұмыс беріп талпындыру жағдайын қарастырмайды. Ал профессор Ж.Қараев технологиясында Л.Выготскийдің ｫОқыту үдерісінде оқушының ақыл-ойының дамуыｻ, ｫөзекті даму аймағынанｻ, ｫжақын арадағы даму аймағына ауысуыｻ туралы теориясы басты негізге алынған. Мұнда, ең алдымен, оқушының өздігімен жаңа тақырыпты меңгеруіне қолайлы жəне қызықты тапсырмалар беріледі. Олар ｫсұрақ-жауапｻ диалогы түрінде беріліп, оқушылардың дербестік қалпы мен танымдық іс-əрекетін дамытуға бағытталған. Бұл оқушыларды жаңа тақырып бойынша заңдар мен ережелерді өздігінен қорытуға жəне анықтамаларды қарастыруға жетелейді. 214 215 Оқушының жаңа тақырып бойынша игерген білім сапасы оның жеке басы қабілетінің даму мониторингі бойынша анықталады. Оқытудың бұл технологиясы оқушылардың өздігімен жүретін танымдық іс-əрекеті үшін тапсырмалар күрделілігі төрт деңгей бойынша құрастырылғанда; оқыту үдерісі – мəселелік жəне даму ұстанымдары бойынша жүргізілгенде; барлық деңгейдегі тапсырмалар қызғылықты мазмұндалған жағдайларда оқушыларда ынталану пайда болады. Сондықтан да осы технология бойынша жұмыс жасауда оқушылардың, тіпті үзіліс кезінде де сабақтан бас алмайтындығын байқаймыз. Олар өзара бəсекелесе отырып жұмбақ, сөзжұмбақ, ребус сияқты əр деңгейдегі тапсырмаларды шешіп, өтіп жатқан тақырыптан барынша көп ұпай алуға тырысады. Оқушылардың өзіндік іздену іс-əрекетінің əдістерін меңгеру талап етіледі. Өйткені бұл əдістердің күнделікті пайдаланып жүрген оқыту əдістерінен айырмашылығы бар. Яғни, жаңа жағдайдағы ｫоқыту əдістемесіｻ деп отырғанымыз: ｫоқушы- мұғалімｻ ұстанымының өзара тығыз байланыстығы. Демек, мұнда бірінші орында оқушы тұрады жəне оның өз бетімен білім алудағы белсенділігіне баса назар аударылады. Жаңаша оқытудың негізгі түрлері: оқытудың дербес жəне топтық түрлері болып табылады. Бұл жерде алға қойылатын басты мақсат – оқушыға деген сенім, оның өз ісіне жауап беру мүмкіндігіне сүйеніп беделі мен қадір-қасиет сезімін дамыту. Ал оқытудың фронталды түрі, көбінесе, бағыт беру, талқылау жəне түзету енгізуде ғана пайдаланылады. Қазіргі заманғы педагогикалық технологияның мақсаты бойынша ｫоқытуды ізгілендіруｻ қажет. Бұл үшін оқу құралдары оқушылардың өздігінен танымдық іс-əрекетін жүргізе алатындай болуы керек. Бұрынғы дəстүрлі оқулықтар мұндай талапты қанағаттандыра алмайды, сондықтан оқушылардың өз бетімен білім алуына аса бейімделген жаңа типтегі оқулықтар керек-ақ. Қазіргі заманғы педагогикалық технологиялық тағы бір психологиялық негізі болып табылатын теория – Л.С.Выготскийдің ｫоқыту үдерісінде оқушының ақыл-ойының дамуы ｫактуалды дамуｻ аймағынан ｫжақын дамуｻ аймағына ауысуыｻ туралы теориясы. Бұл ауысу тапсырмаларды қайталап орындауға ғана арналған бірінші деңгейден өнімді іс-əрекетті қажет ететін келесі деңгейлерге ауысу негізіндегі іс-əрекет арқылы жүзеге асады. В.П.Беспалько бұл деңгейлерді төртке бөледі: бірінші деңгей – ｫміндетті, оқушылықｻ, екінші – ｫалгоритмдікｻ, үшінші – ｫэвристикалықｻ, төртінші – ｫшығармашылықｻ. Оқушы қабілеті дегеніміз оның педагогикалық ықпал аясында білім алу əрекеті, жеке тұлғаны дамыта оқыту əдістері оның шығармашылық қабілетінің дамуына əсерін тигізеді. Деңгейлеп оқыту технологиясы тиімді нəтижелі болуы үшін а) жеке тұлға ерекшеліктеріне, б) психологиялық даму ерекшеліктеріне, в) пəн бойынша білімді игеру деңгейіне көңіл бөліп отырамын. Сабақ өткізу формаларын жəне түсіндіру əдістерінің жаңа тəсілдерін күнделікті сабаққа қолдану керек. Көбінесе мына жағдайларға көңіл бөлу қажет: 1) сабақтың __________мазмұны, 2) сабақты өткізудегі тəсілдері мен əдістерін таңдау, 3) сабақтың нəтижелілігі. Оқушылардың білім, білік, дағдыларын жетілдіру үшін, оқытудың қазіргі заманғы педагогикалық технологиясы бойынша, дифференциалды жəне дербес деңгейлік принциптерінің талаптарына сəйкес өткізілетін əртүрлі сабақ түрлеріне арналған жаңа тұрпаттағы оқулықтар мен оқу құралдары қажет. Бұлар: əңгімелесуші-оқулықтар жəне оларға қосымша төрт деңгейдегі тапсырмалар берілген жұмыс дəптерлері. Əңгімелесуші-оқулық бойынша оқушылар жаңа тақырыпты өз бетімен меңгеріп, анықтама, ережелерін өзі шығарады. Қарапайым жаттығу-мысалдармен оларды бекіткеннен кейін, жұмыс дəптерлеріндегі деңгейлік тапсырмаларды орындауға көшеді. жүктеу/скачать 0,86 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|