Ұңғылар жүйесінің біркелкі және біркелкі емес орналасуы

317
- тоғыз нүктелі;
- перифериялы.
Ұңғымаларды біркелкі орналастыру: көлемі үлкен және салыстырмалы 
біртекті фильтрациялы-сыйымдылықты қасиеті бойынша изотропты кен орын-
дарды игерген жағдайда қолданылады. 
12.15-сурет. Біркелкі орналасқан ұңғылар жүйесінің мысалдары
Тәжірибеде мұндай орналастыру жүйесі біркелкі емес немесе таңдамалы 
жүйелердің орналасуына прототип бола алады.
12.16-сурет. Табиғи ақауы бар мұнай қабатын иге-
ру кезіндегі ұңғылардың орналастыру жүйесі
Біртекті емес ұңғыларды орналастыру фильтрациялық сыйымдылық 
қасиеті бойынша біркелкі емес өнімді, жыныстары бар шоғырларды игергенде 
қолданады. Ұңғыларды орналастыру кезінде жарылымдарды басым ориентация-
сы 
12.16-суретте
көрсетілгендей ескерілу керек. Егер қандай да бір себептер-
ге байланысты (стратеграфиялық немесе құрылымдық бұзылу, қатты біртекті 
емес коллектор) ұңғыларды орналастыру анықталмаса, онда таңдамалы жүйе 

318
қолданылады. Ұңғыларды орналастырудың кез келген жүйесі келесі параметр-
лер бойынша сипатталады: ұңғыма торының тығыздық параметрі, 
Sp
– қабат 
ауданының жалпы айдау және өндіру ұңғымаларының қатынасына тең:
Sk = A/n.
12.17-сурет. Табиғи ақаулары бар мұнай қабатын игерген кез-
де бұрыс пішінді ұңғымалар жүйесін орналастыру жүйесі
Sk
параметрі мұнай қорының өндірілуімен анықталатын 
Nr
бір ұңғымаға 
сай келетін:
Sk = Nr /n
мұнда
 W=n
і
/n
p
– параметрі айдау ұңғымаларының өндіру ұңғымалар фондына 
қатынасы.
Бұл параметрлер әдетте, кен орынды игерудің жобалау сатысында 
қолданылады және игеру жүйесінің сапасын анықтайды.
Ұңғы торының тығыздығының параметрінің сипатты мәні 
Sp
және 
ұңғымалардың сәйкес арақашықтықтары
12.2-кесте. 
Қабат сипаттамасы
 
Қабат сипаттамасы
Sp, 104 м
2
/ұңғы
Ауыр 
мұнай
Төмен 
өткізгіштік,
К<50 м D
Жоғары 
өткізгіштік, 
жеңіл мұнай
Жоғары өткізгіштік, 
жарылымды 
жыныстар
1-2
10
20-30
100
Ұңғылар арақа-
шықтығы, м
100-
150
300
400-700
1000

319
Кен орнын игеру жүйесін сипаттайтын: ұңғымалардың орташа 
арақашықтығы, айдау және өндіру ұңғыларының арақашықтығы және 
қатардағы ұңғылар арақашықтығы, резервті ұңғылар санының толық ұңғылар 
фондына қатынасы сияқты параметрлер бар. Ұңғыма торының тығыздығының 
параметрі мәні – қабаттың сипатына, ондағы қаныққан сұйықтарға, кен орнының 
орналасқан жеріне, саяси ахуалға байланысты кен орнына ауысу. Бірінші кесте-
де 
S
p
параметрінің біраз сипатты мәндері жазылған.
Норвегиялық континенттік қайраңдар үшін 
S
p
параметрінің орташа мәні, 
шамамен 36 га/ұңғыма. Ұңғымалар арақашықтығы 600 м шамасында.
S
k 
параметрі игеру шарттарына байланысты бір ұңғымаға он мыңнан мил-
лион м
3
мұнайға дейін өзгеріп тұрады.
W параметрінің мәніне байланысты ұңғымаларды орналастыру жүйесі 
интенсивті (
W
≈1) және орташа интенсивті (
W
≈0.5) болып бөлінеді. 
12.3-кестеде
кейбір ұңғымаларды орналастыру жүйесі бойынша 
W
параметрі характерлі мәндері берілген.
12.3-кесте. 
Ұңғыларды орналастыру жүйесі
Ұңғыларды орналастыру жүйесі
Сызықты
Шахматты
Бес нүктелі
Жеті нүктелі
Үш нүктелі
1
1
1
0.5
0
Ұңғымаларды интенсивті орналастыру жүйесін әдетте өткізгіштігі төмен 
біртексіз қабаттарды игергенде қолданады. Бұл салыстырмалы түрде су ай-
дауды жоғары деңгейде ұстап тұруға, шоғырланған сұйықты алуға мүмкіндік 
береді. Интенсивті жүйелердің кейбіреулері жеткілікті түрде ыңғайлы келеді. 
Мысалы, ұңғымаларды шахматты немесе сызықты орналастыру жүйелері 
әртүрлі ұңғымалар санынан тұрады. Екініші жағынан, бес, жеті, тоғыз нүктелі 
жүйелері екіншілік немесе үшіншілік әдістерді қолдануға мүмкіндік береді. 
Бұл жағдайда қабаттың біртексіздігі кезінде маңызды. Басқа артықшылығы – 
олардың конверсиялық мүмкіндігінде. Мысалы, бес нүктелі жүйе бұрғылау 
арқылы тоғыз нүктелікке ауыса алады. Ол кезегінде бес нүктелі жүйеге шеткі 
төрт өндіру ұңғымасын тоқтату арқылы айнала алады.

жүктеу/скачать 28,1 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: