Оқулық Алматы «Атамұра» 2018 (ХVІІІ-ХІХ ғасырлар) ҚазаҚстан тарихы

191
теп салуды жақтады. Атап айтқанда, ол былай деп 
айтты: 
«Бала ларды ... мектепке беру керек, олардың 
бiразын мамандықтың бiр түрiн, бiразын басқа ма-
мандықтарды игеруге бағыттау керек. Мек тептердi 
көбейту қажет, оларда тiптi қыздар да оқи тын 
болсын».
Ұлы ақын өз шығармаларында халықты ғы лым мен 
белсене айналысуға үндедi. Әркiмдi өзi нiң өткен әр 
күнiне мiндеттi түрде есеп бе рiп отыруға, келер ұрпақты парасаттылыққа 
шақырды. 
Абайдың пiкiрiнше, адам болу үшiн оның бойынан үш түрлi фак тор 
табылуы тиiс. 
Бiрiншiден, баланың шыққан тегi жақсы болуы ке рек,
екiншiден, оның әлеуметтiк жағдайы немесе қоршаған ортасы жағымды 
болуы шарт, 
үшiншiден, балаға адамгершiлiк тұрғысында тәр бие берiлуi 
қажет.
Абай парақор билеушiлердi, ашкөз судьяларды, надан молдалар-
ды әшкерелеп отырды. Халықтың игiлiгiне жету жолындағы бұл қыр-
сықты ғылым мен бiлiм арқылы ғана жоюға болады 
деп есептедi. Ол жастарға үздiксiз еңбек етiп, бiлiм 
алуды мiндет етiп қойды. Бiлiм алуға жұмылған 
еңбек әрқашан да жемiстi және iзгiлiктi болатынын
қадап айтты. Қараңғылықтан шығар, елдi өркениетке 
жеткiзер жал ғыз жол – оқу-бiлiм екенiн көзi қарақты 
жастарға түсiндiрдi.
5. Абай Құнанбайұлының аудармашылық қызметi. Абай орыс тiлiн 
тамаша меңгердi. Бұл оған орыс ақыны М. Лер монтовтің бiр қатар өлеңiн 
қазақ тiлiне аударуына мүмкiндiк бердi. Атап айтқан да, Абай М.Ю. Лер-
монтовтің «Шайтан» («Демон»), «Дұға» («Молит ва»), «Қанжар», «Жол ға 
шықтым бiр жым-жырт түнде жал ғыз», «Жа лау» («Жалғыз жалау жал-
тылдап»), «Теректiң сыйы» («Асау терек долданып, буырқанып») сияқ ты 
өлеңдерiн аударды. Абай А.С. Пуш киннiң «Евге ний 
Онегин» дастанының үзiндiлерiн қа зақы ұғымда жатық 
етiп еркiн аударды. Абайдың Татьяна ха тының сөзiне 
шығар ған «Татьянаның қырдағы әнi» қалың елдiң сү-
йiк тi әнiне айналды.
Абай И.А. Крыловтың мысалдарын қазақ тiлiне 
аударумен де айна лысты. Қазақтардың ұлт-азаттық 
қозғалысының көрнектi же текшiсi Ә. Бөкейхан өзiнiң қазақ даласындағы 
әртүрлi уездерде болған кезiнде ондағы ақындардың Пушкин мен 

жүктеу/скачать 7,96 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: