313
30-кесте. Тыныс коэффициентінің мағынасына сəйкес газдардың
ка ло риялық коэффициентінің өзгеруі
Калориялық
коэффицент
Тыныс коэффиценті
0,7
0,75
0,8
0,85
0,90
0,95
1,0
1 л оттегіні
сіңіргенде,кДж
1 л көмір СО
2
бөлгенде, кДж
19,623
28,032
19,845
26,461
20,105
25,130
20,364
23,957
20,620
22,910
20,875
21,133
21,135
21,972
Аралас азықпен қоректенген жағдайда (малда) тыныс коэф-
фициенті 0,7-1 аралығында, көбіне, 1-ге жақын, ал жыр
қыш
аңдарда 0,75 шамасында қалыптасады. Организмде көмірсу-
лардың майға айналу процесі жүрсе, тыныс коэффициенті
1-ден артып кетеді. Оның себебі көмірсулар құрамында май-
мен салыстырғанда, оттегі көп, сондықтан майларды түзуден
ар
тылған оттегі тотығу процесінде пайдаланылады да, ауадан
сіңірілетін оттегі мөлшері азаяды, организмнен бөлінген көмір
қышқыл газының мөлшері қабылданған оттегіден артып кетеді.
Ашығу жағдайында, организмде майдың көмірсуға айналу
процесі жүрсе, тыныс коэффициенті 0,7-ден төмендеп кетеді. Бұл
жағдайда ауадан сіңірілген оттегі тек ғана майларды тотықтыру
үшін ғана емес, көмірсулар молекуласын түзу үшін де жаратыла-
ды. Осы себепті ауадан оттегі көп мөлшерде қабылданады.
Сонымен, организмнің энергия шығынын жанама жолмен
анықтау үшін алдымен тыныс коэффициентін есептеп шығарады
да, арнаулы кестеден сол коэффициентке сай оттегінің немесе
көмір қышқыл газының калориялық коэффициентін табады. Осы
санды организм қабылдаған оттегі немесе бөлген көмір қышқыл
газы мөлшеріне көбейту арқылы белгілі бір уақыт ішіндегі энер-
гия шығынын анықтайды.
Достарыңызбен бөлісу: |