Жұлынның құрылысы мен қызметі

Жұлын филогенездік тұрғыдан орталық жүйке жүйесінің ең 

ерте пайда болған көне бөлімі. Ол - омыртқа өзегінде орналасқан 

ақ ызба бау тəрізді зат. Жұлынның ортасынан сұйыққа толы 

жіңішке жұлын өзегі өтеді. Жұлынның үстіңгі жəне астыңғы 

жағында оны бойлай терең сайлар созылып жатады. Осы сайлар 

арқылы жұлын оң жəне сол жақ жарты бөліктерге бөлінеді.

Жұлынның көлденең қиын-

дысында ақ жəне сұр зат бай-

қанатын жайған көбе 

лекке ұқ-

сас. Ол жұлынның ортаңғы бө-

лігінде орналасқан торшалар 

жиын 

жағында сұр затты қоршай ор-

наласады. Ол жұлын түйінінде 

жəне сұр затта орналасқан ней-

рондар ак 

сонынан - үлпекті 

жүй ке  талшықтарынан  құралған 

(201-сурет).

Ақ зат белгілі қызмет ат-

қаратын талшықтар бағанына 

немесе шоғырына бөлінеді. Бір бағандар (тіндер) жұлын түй ін-

дерінің орталыққа теп кіш тал шықтарынан құра ла ды да, қозуды 

жұлын түйіні нен жұлынның алдыңғы сегмент те ріне немесе миға 

жет 

алдыңғы сегменттерінен жұлынның ас тың ғы (вентральды) мүй-

ізінде орналасқан қозғағыш нейрондарға жеткізетін тал 

шық-

атайды.

ланысқан екі үстіңгі (дорзальды) жəне екі астыңғы (вентраль-

ды) түбірлерден құралған ерекше орган. Үстіңгі түбір арқылы 

аралық немесе қозғағыш нейрондармен жалғасқан орталыққа 

тепкіш жүйке талшықтары өтеді. Ал астыңғы түбір вентральды