Оқулық-атлас Алматы 0 е І £. W ( O m ) ' и и г }



Pdf көрінісі
бет59/342
Дата29.09.2022
өлшемі28,32 Mb.
#40834
түріОқулық
1   ...   55   56   57   58   59   60   61   62   ...   342
Байланысты:
Идрисов Ә.А. КЛИНИКАЛЫҚ АНАТОМИЯ

m. gluteus m a x i m u s -тъщ төм енгі ң ы р ы н д а бөксенің төм енгі нерв- 
тері (п . c lu n iu m inferior) басталады . Ж ы н ы с а р тер и ясы (a. p u d e n d a ) 
жэне аттас венасы мен нерві ш он данай ң ы р ы н (spina ischiadica) ай- 
налып отіп, ш он данай ды ң к іш і саң ы л ау ы (for. ischia d icu m m in u s) 
арңылы ш он д ан ай -тік іш ек қ у ы сы н а (fossa ischiorectalis) барады .
Ж оғары д а көрсетілген дей , боксе а й м ағы н ы ң беткей ортадағы
және тереңдегі б ү л ш ы қ еттер ін ің ар асы н д а көп теген қ ан -там ы р
жэне нервтер, к іш і ж ам бас ң уы сы н ан ш ы ғы п , немесе оған алм үрт 
тәрізді бүлш ы қет үсті ж ән е асты н дағы тесіктер ар ң ы л ы к ір іп -ш ы - 
ғып ж атад ы .
Ж о ғар ғы алм үрт тәр ізд і бүлш ы ң ет тесігі а р қ ы л ы ж о ғар ғы боксе 
там ы рлары мен нервтері өтеді. Ж о ғар ғы боксе а р тер и ясы іш к і мы- 
ңын артери ясы н ан әр тү р л і басталуы м үм кін :
— 60% ж ағд ай д а, іш к і м ы қ ы н ар тер и я сы н ы ң ар ты н ан ш ы ғады ;
— 20% ж ағд ай д а, ж о ғар ғы боксе ар тер и ясы іш к і м ы қ ы н арте- 
р и ясы н ы ң арты нан басталы п, төм енгі бөксе ар тери ясы м ен
бірге ж үреді;
— 10% ж ағд ай д а, ж о ғар ғы боксе ар тер и ясы , a .p u d en d a in terna- 
ны ң тарм ағы болады.
Ж о ғар ғы боксе атер и ясы н ы ң үш бөлігін аж ы р атад ы :
1) «ж амбас іш іл ік » — б асталған ж ер ін ен , алм ү р т тәр ізд і бүл- 
ш ы қет үсті тесікк е дейін (2 — 4 см);
2) «өзекш елік» бөлігі —алм ү р т тәр ізд і б ү л ш ы қ ет үсті тесікте 
орн аласқан бөлігі (3 — 4 см);
3) «ж амбастан тыс» бөлігі — алм ү р т тәр ізд і б ү л ш ы қ ет ү сті те- 
сіктен ш ы ң қ ан ж ер ін ен , он ы ң тар м аң тан ған бөлігіне дейін.


116
3 бөлім. Аяқтың клиникалық анатомиясы
Ж о ғар ғы бөксе ар тер и я сы н ы ң ер ек ш ел ігі:
1) ж ам бастан ш ы қ ң ан ж ер і өте қ ы сң а ж ән е ж у ан ;
2) ж а р аң ат кезін д е, а р тер и я н ы ң п р о кси м ал д ы бөлігі ж и ы р ы - 
л ы п , ж ам бас іш ін е к ір іп к етіп , іш к і ң ан ағу м ү м к ін д ігі ар- 
тады .
Боксе бү л ш ы ң еттер ін ің қ а л ы ң д ы ғы ж а р а қ а т іш ін д е ар тер и ян ы
байлауды қ и ы н д атад ы . С онды ңтан, ж о ғар ғы боксе ар тер и ясы н ы ң
негізгі бағаны зақы м д ан у ы к езін д е, там ы рды ж а р а қ а т т а н ж о ғар ы
деңгейде байлау к ер ек . Б ү л м ақ сат тек іш к і м ы қ ы н ар тер и ясы н
байлаған кезде ға н а оры н далады . Ж о ғар ғы боксе ар тер и ясы н д а 
ж а р а қ а т салдары н ан ж а л ғ ан ан евр и зм а п ай д а болуы м ү м к ін . Ж о- 
ғарғы боксе нерві алм ү р т тәр ізд і тесіктен ш ы ң ң ан соң ж о ғар ғы
артери ядан сы ртңары ж эн е томен орн аласады . Н ерв о р таң ғы ж эн е 
к іш і боксе бүлш ы ң еттерін ж ән е ж а л п а ң ф асц и я н ы к ер у ш і бүл- 
ш ы ң етті нервтейді. Ж а р а қ а т сал д ар ы н ан , нерв к іш і боксе бүлш ы ң- 
ет, алм үрт тәр ізд і бүлш ы ңет пен м ы қ ы н сүйегі ар асы н д а қ ы сы л у ы
м үм кін . Б ү л кезде боксе б ү л ш ы ң еттер ін ің атроф и ясы ж ән е санды
әкету ф у н к ц и ясы ж о ғал ад ы .
Томенгі алм ү р т тәр ізд і бүлш ы ң ет тесігін ің қ ү р ы л ы с ы к ү р д ел і, 
одан — vasa p u d e n d a inferior, п. ischiadicus, п. g lu teu s inferior, n. c u ­
tan eu s femoris posterior, vasa p u d e n d a in te rn a , n. p u d e n d u s  ш ы ғады
(кіреді).
Осы ң ү р ы лы м д ар д ы ң , іш тен сы р тң а қ а р ай орналасуы :
— ж ы н ы с нерві ( п. p u d e n d u s ) ор н ал асқан ;
— іш к і ж ы н ы с қ а н та м ы р л а р ы (a. et v. p u d e n d a interna)',
— төменгі боксе нерві (п. g lu teu s inferior)-,
— сан ар ты н ы ң тері нерві (n. cu ta n eu s fem oris posterior)',
— бөксенің төм енгі қ а н та м ы р л а р ы (a. et v. g lu teu s inferior)',
— ш онданай нерві (п. ischadicus).
Ж ы н ы с нерві м еди алды , lig. sacrospinale-н ің қ асы н д а ж атад ы . 
Ж ы н ы с н ервін ің ң ы сы луы немесе созы луы (ал м ү р т тәр ізд і бүлш ы ң 
ет пен сегізкө з-қы л ң ан б айлам ы арасы нда) п уд ен д он ей роп ати яға 
әкеледі. Оның к л и н и к а л ы қ белгісі:
— бөксенің том енгі болігін ің ауы рсы н уы ;
— артңы өтіс м аң ы н ы ң ауы рсы н уы ;
— зәр ш ы ғу ы н ы ң түты ғуы .
Іш к і ж ы н ы с ар тер и ясы , 34% іш к і м ы ң ы н ар тер и ясы н ан дербес; 
43% төменгі бөксе ар тер и ясы м ен бірге; 10% ж о ғар ғы бөксе арте- 
риясы м ен бірге; 4% е к і боксе ар тер и ясы м ен бірге; ал 9% ж а ғд ай д а 
ж ап қ ы ш артери ясы м ен бірге іш к і м ы қ ы н ар тер и ясы н ан бастала-
Д Ы .


Клиникалық анатомия
117


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   55   56   57   58   59   60   61   62   ...   342




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет