Оқулық-атлас Алматы 0 е І £. W ( O m ) ' и и г }

Клиникалық анатомия
385
А ортаны ң төм ендейтін бөлігі о м ы р тқ ан ы ң сол ж ағы н д а орна- 
ласңаны на б айланы сты оң ж а ң ң абы рға ар ал ы ң ар тер и я л ар өзін ің
айм аңтары на ж ету ү ш ін өң еш тің , кеуде ө зегін ің ж ән е v. azygos ар- 
тымен ж ү р іп , ом ы ртң а бағаны н алд ы н ан кесіп өтеді.
Әрі қ ар ай , ом ы р тң алар д ы ң оң ж а ң қ ап тал ы м ен томен түсіп, 
артериялар өздерінің қ аб ы р ға а р ал ы ғы н а п ар и еталд ы п левра мен 
сим пати калы қ баған н ы ң арты м ен ж етеді.
Сол ж а қ қабы р ға ар ал ы ң ар тер и я л ар қ аб ы р ғал ар ар асы н ан ті- 
келей v. һ ет уazygos ж ән е tr. sym p a tic u s арты м ен барады .
Әрбір a. in terco sta lis ң абы рға бү р ы ш ы н а (a n g u lu s costalis) дейін 
қабы рға ортасы нда ж атад ы . Содан к ей ін к ө тер іл іп , ж о ғар ғы ңа- 
бы рғаны ң асты н дағы su lcu s co sta lis-ке ж етед і. S u lc u s co sta lis-вена 
үстінде, артери я ортасы нда, нерв асты н да орн аласады .
Қ абы рға аралы ң а р тер и я linea a x illa r is -тен өткен соң қ абы р ға 
асты нан ш ы ғы п , r. la tera lis тар м ағы н береді. Б ү л тар м аң екі- 
ге — алд ы ң ғы ж ән е ар тқ ы бү таң тар ға бөлінеді. А л д ы ң ғы бүтағы
сүт безін ң ан данды рады , ал артң ы сы a. thoracica la tera lis ж ән е a. 
toracodorsalis-пен үш тасады .
Қ абы рға ар ал ы ң а р тер и я л ар д ы ң кө р ш іл ес там ы р л арм ен үш та- 
сулары к о л латер алд ы ң ан а й н ал ы м ы н ы ң (м ы салы ао р тан ы ң ко- 
ар к тац и ясы кезінде) дам у ы н а себеп болады . Ж о ғар ғы 4 — 5 ңабы р- 
ға аралы ң ар тер и ял ар , кейде кеу ден ің л ат ер ал д ы артери ясы м ен
үш тасады . Осы ү ш тасу д ы ң то р ак о то м и я к езін д е заң ы м д ан у ы көп 
ңан кетуге себеп болады .
Қ абы рға ар ал ы ң а р тер и я н ы ң орн аласуы н ескер іп , оны зақы м - 
дам ау ү ш ін , п левра қу ы сы п у н к ц и я с ы н VII — V III ң абы рға ара- 
л ы ң та қ о л т ы қ т ы ң о ртаң ғы сы зы ғы мен ж а у ы р ы н сы зы ғы н ы ң а р а ­
сы нда асты ң ғы қ аб ы р ған ы ң үстінен тесу к ер ек (6 .7 сурет).
Қ абы рға б ү р ы ш ы н ы ң ар ты н ан п у н к ц и я ж асау д ан сақ болу к е ­
рек. Б ү л ж ерде ар тер и я қ и ға ш ж ү р ед і ж ән е ол ж о ғар ғы ң аб ы р ған ы ң
төменгі қ ы р ы м ен ж аб ы л м аған .
Содай-аң, кеуде қорабы н қ о л ты ң т ы ң ал д ы ң ғы сы зы ғы н ы ң а л ­
ды нан тесуге де болм айды . Б ү л ж ерде де a. in te rco sta lis ж о ғар ғы
ңабы рға ң ы ры м ен ж аб ы л м аған .
А ртқы ң абы рға а р ал ы қ а р тер и я л ар д ы ң (ж о ғар ғы екеуін ен бас­
ка) кеуде ортасы нан басталуы , қ а б ы р ғасы н ы ң м ы ң ты л ы ғы ж ән е 
кеуде іш іл ік ар тер и ян ы ң тар м аң тар ы м ен ү ш тасу л ар ы — олар за- 
ңы м дан ған да көп қ ан ағу ы н а әк ел ед і.
Қ абы рғалар арасы н д а ж аб ы ң ар тер и ал д ы ң ш еңбер ң ү р ы л ған , 
ол зақы м д ан ған д а әр ар тер и яд ан ж о ғар ғы ң ы сы м м ен ң ан ағады . 
Сонды ңтан а қ қ а н қан д ы то қ тату ү ш ін , ж а р аң а т т а н там ы р д ы ң ек і 
үш ы н да байлау к ер ек .

386
6 бөлім. Кеуденің клиникалық анатомиясы
Б ү л кезде ескеретін ж а ғд ай , su lcu s co sta lis-теті ар тер и я н ы табу 
ү ш ін ң абы рғаны р е зе к ц и я л ay ң аж ет болуы м ү м к ін .
Сонды ңтан көрсетілген то п о гр аф и ял ы ң е р ек ш ел ік т і ң абы рға 
арасы арңы лы енулер ж асаған д а да ескеру к ер ек .
М ы салы , алд ы ң ғы қ о л ты ң сы зы ғы алд ы н ан ж ү р гізіл ге н кеуде, 
там ы р л ар тар м аң тар ы ж о ғар ғы немесе төм енгі қ а б ы р ғал а р ға ж а- 
ңы ндағанда тез заң ы м д алад ы .
Б ү л ж ерде қабы р ға ар ал ы қ ар тер и я н ы за қ ы м д а м а у ү ш ін алды ң- 
ғы қ о л ты қ сы зы ғы н ы ң алд ы н ан ж ү р гізіл е т ін кесулерді осы арада 
ңабы рғаларды ң қ а қ ортасы м ен ж ү р гізу к ер ек .
Қ аб ы рғалард ы ң ж ау ы р ы н ж ән е о м ы р тқ а с ы зы қ т а р ы н ы ң арасы
« хи рурги ялы ң ңауіпті» ай м аң деп ескеретін ж а ғд ай . Б ү л а й м ақ т а
ңабы рға ар ал ы қ ар тер и я л ар за қ ы м д а л ға н д а , ң ан кетуд і тоң тату өте 
ңиы н.
Қ абы рға а р ал ы қ вен алар v. in terco sta les а р тер и я н ы ң үстінде 
ж үреді. Оң ж а қ т а ғ ы л а р ы v. azygos-ң а, сол ж а ң т а ғы v. h em ya zyg o s- 
қ а қ ү я д ы .
Төс м аң ы н да оң ж ән е сол қабы р ға ар ал ы ң вен ал ар v. thoracic a 
in te rn a -мен ү ш тасады .
N . intercostales ң аб ы р ғал ар арасы н д а ар тер и яд ан томен орналас- 
қ ан . Ж о ғар ғы бес нерв кеуде к абы р ғасы н , ал төм ен гілері б үлш ы қ- 
еттер мен ңүрсақ терісіне де тар м аң т ар береді.
Сонымен, ж о ғар ы д ан томен ң ар ай есептегенде қ аб ы р ға арасы н- 
дағы қан-там ы р-нерв ш оғы ры келесідей орн аласң ан : ж о ғар ы д а — 
вена; одан томен —ар тер и я; ең төменде — нерв ж а т ад ы . Ү мытып 
қ ал м ау үш ін, бастапңы әр іп ке с ә й к е с — «ВАН» деп еске үстау к е ­
рек.
К өрсетілген қ ан там ы р -н ер втер д ің ө зар а орн аласуы н п левра 
п ун к ц и ясы н д а ж ән е қ абы р ға а р ал ы қ блокад ад а ескеру ң аж ет.

жүктеу/скачать 28,32 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: