Оқулық Қазақ тіліне аударған А. М. Марқабаева Жауапты редакторы проф. Т.Қ. Рахыпбеков 2015

1.9. леуметтік згерістер 
51
дени — о амда мдениетті згеруі. Біра кейде тжірибеде леуметтік 
жне мдени згерістер бір-бірін толытырады жне сйемелдейді, ед-
уір дрежеде иылысады, сондытан леуметтанушылар «леуметтік 
мдени згеріс» " ымын олданады.
Материалды жне материалды мдениетті жаа элементтерін 
жасайтын, мойындататын немесе енгізетін згерістер рдісі белгілі бір 
леуметтік жйеде инновация деп аталады.
@сыныл ан инновацияларды барлы ын о ам абылдай бермейді. 
Оларды кейбіреулері тез, кейбіреулері "за уаыт ткеннен кейін а-
былданады. Rзгерістерге арсылытар трлі себептерге байланысты 
алыптасады:
жалпы ережелерден айры#шаланатын ерекше #ондырылар мен #$н-
●
дылы#тар #алыптасады. леуметтік згерістер немі ерекше ере-
желер мен "ндылытарды арсылытарын жеіп шы уы ажет, 
себебі, немі барлы ы бір уаытта атал ан згерісті олдайтын о-
лайлы жа дай алыптасуы ммкін емес;
инновацияларды м%мкіндіктерін ке ау#ымды к'лемде жария етуді 
●
#олайлылыы. Тжірибе к рсеткендей, егер оны пайдасын оай 
жарияласа, инновация тез абылданады.
Мысалы, америкалы# %ндістер а# адамны #аруын тез #абылдады, бі-
ра# оларды медицинасын #абылдамады, ол 'йткені тез серін бермеді, 
яни, б$л жаалы#тар м%мкіндігін длелдей алмады;
#азіргі мдениетпен сйкес келмеушілік
●
. Инновациялар ш себептер 
бойынша азіргі мдениетпен йлесімсіз болады: азіргі мдениет 
лгілерімен аты ысуы ммкін; азіргі мдениетке тн емес жаа 
мдениет лгілерін енгізуі ммкін; азіргі мдениеттегі мдениет 
лгілеріні орнын басып немесе ы ыстыруы ммкін, о ан бірігу 
ана емес, атал ан себептер инновацияларды абылдануын баяу-
латады.
азіргі бар мдениет шін еш згеріссіз, ізсіз тетін леуметтік з-
геріс жо. Инновацияларды леуметтік сері таырыбы
1
азіргі уа-
ытта ерекше зекті болып табылады. Белгілі бір о амда инновация 
іштей алыптасты ма, диффузия нтижесінде сырттан енді ме, ол жа ы 
маызды емес. азіргі о ам динамикалы "рылым болып табылады, 
1
Вильям Огберн (Ogburn W. On Culture and Social Change: Selected Papers. Chicagо, 1964. 
P. 122) инновацияларды леуметтік серлеріні 3 негізгі трлерін атады:
– дисперсия, белгілі бір нертабысты немесе ашылымны біржаты сері;
– кейінгі, белгілі бір нертабысты немесе ашылымны туынды сері;
– конвергенция немесе бірнеше нертабысты бірнеше серлеріні бірігуі. 

52 
I Блім. леуметтануа кіріспе
ол инновация а жауап атып, оларды адамзатты леуметтік, мдени, 
т.б. салаларында абылдау а жне мегеруге міндетті.

жүктеу/скачать 1,31 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: