27
ең алдымен, әре кеттесуші заттарды тығыз
жанастыру ке рек. Заттар неғұрлым ұсақ
болса, олардың бөлшектері бірбірімен тығыз
жанасып, реакция өте жылдам жүреді. Қант
кесегін жағу қиын, ал оның ұнтағы ауада
қопарылыс беріп жанады (қант шаңының
қопарылысы қант зауыттарында болып
тұрады). Заттар ерігенде өте кіші бөлшектерге
дейін ұсақталады. Сондықтан көптеген
реакциялар ерітінділерде жүргізіледі.
Кейбір жағдайларда, мысалы, темірдің
ылғалды ауамен жанасуы реакцияның жүруі
Ойлан!
•
Денедегі жарақатты
сутек асқын
тотығымен жуғанда
қандай құбылыс
байқалады? Сутек
асқын тотығын
терінің таза бөлігіне
тигізгенде ше?
үшін жеткілікті. Бірақ көпшілік жағдайда заттардың тек қана
жанасуы жеткіліксіз. Мысалы, мыс оттекпен жанасқанда кәдімгі
температурада (20—25°С) әрекеттеспейді. Оларды әрекеттестіру үшін
қыздыру қажет.
Химиялық реакциялардың басталуына және жүруіне қыздыру
түрліше әсер етеді. Кейбір реакциялар жүруі үшін қыздыруды үзбеу
керек. Қыздыру тоқтаса, химиялық реакция да тоқтайды. Бұған
қантты айыру арқылы көз жеткізуге болады.
Кейде қыздыру тек реакцияның басталуы үшін ғана қажет, әрі
қарай реакция өзі жүреді. Отын немесе жанғыш заттардың ауада
жануы осыған мысал бола алады.
Сонымен химиялық реакциялар жүруі үшін мынадай шарттар
орын далуы тиіс: заттарды тығыз жанастыру, ұсақтау (еріту), қыз
дыру (кейде жарық беру) және реакция жылдамдығын арттыратын
заттарды қолдану.
Достарыңызбен бөлісу: