атîмдардан немесе мîлекулалардан тұратын кез келген зат
îртаның жағдайына қарамастан, белгілі бір агрегаттық күйде бîлуы
мүмкін:
қатты, сұéық
немесе
ãаç тәріçäі.
Заттардың бір күйден
екінші күйге ауысуы практикада кең қолданылады.
Бір агрегаттық күйден басқа күйге ауысқанда зат тардың
молекулалары өзгеріске ұшырамайды. Кез келген агрегат тық
күйге ауысқанда су молекуласы мөлшері жағынан да, құрамы
30
жағынан да өзгермейді, оттек молекуласы да сол сияқты өзге
ріске ұшырамайды.
Заттың құрылысы
тек қана атомдардың
молекулаларда орна ласуына ғана тәуелді емес, бұл бөл шектердің
кеңістікте орна ласуына да байла нысты.
Бір агрегаттық күйдің екінші агрегаттық күйден айырмашы
лығы неде?
Газдардың, сұйықтықтардың және қатты заттардың құрылы
сындағы ерекшеліктер неге байланысты?
Заттардың қатты күйі
Қатты заттардың молекулалары бірбіріне жақын орналасқан,
молекулалар арасындағы арақашықтық молекулалардың өлшемімен
бірдей. Атомдар бірбірімен берік байланысқан әрі тығыз орналасқан
(15,
à
сурет). Олар бірбірінен алыстап кете алмайды, тек қана аздап
тербеліс жасап қозғала алады. Қатты күйдегі заттардың тығыздығы
жоғары болады және көлемі мен пішіні сақталады.
Заттардың сұйық күйі
Заттардың сұйық күйі — қатты және газ тәрізді күйлерінің
арасын дағы аралық күй. Олардың молекулалары қозғалғыш болады
(15,
ә
сурет). Сондықтан сұйық зат тар піші нін сақтай алмайды,
олар ағады және оңай құйылады. Алай да олар ды сығу қиын, себебі
молекулалар бірбіріне жақындағанда тебі леді.
Сұйықтықтар көлемін сақтай алады, бірақ пішінін сақтамайды,
қандай ыдыста болса, сол ыдыстың пішініне ие болады.
Егер біз 1 л сүтті немесе суды құмы радан стақанға құйсақ, ста
қандағы сұйық 1 л болады, алайда ол енді басқа пішінге — стақан
ның пішініне ие болады.
15-сурет.
Заттарда молекулалардың орналасуы
á
) газ тәрізді
ә
) сұйық
à
) қатты
|
