139
К
айналым
= 200 / 40 = 5.
Демек, бір жылдағы айналым қаражатына салынған әр теңге 5 рет
айналысқа түскен.
2. Айналым қаражатын бекіту коэффициенті:
К
бекіту
= 1 / К
айналым
.
Келтірілген мысал бойынша:
К
бекіту
= 40 / 200 = 0,20.
Бұл тауарды сатқаннан кейінгі түсімнің 1 теңгесіне шаққандағы
айналым қаражатының орташа қалдық сомасын анықтайды, мысал
бойынша ол 20 тиынға тең.
3. Материал қайтарымдылығы:
М
Қ
= Өндіріс / М
Мұнда, Өндіріс –
өндіріс көлемі; М – шикізат, отын, энергия, т.б.
4. Материал сиымдылығы:
М
С
= М / Өндіріс.
Бұл көрсеткіш материал қайтарымдылығы
шамасына кері
көрсеткіш болып табылады.
Кез келген кәсіпкер үшін өз капиталының үнемі қорланып отыруы
өте маңызды болып табылады. Капиталдың қорлануы екі түрде жүзеге
асады:
1) капиталдың шоғырлануы – бұл үстеме құн есебінен капитал
мөлшерінің өсуі;
2) капиталдың орталықтануы – бұл капиталдың бірнеше жолмен
ірілену үдерісі.
Өндірістік тәжірибеде капиталдың қорлануы өндіріске инвестиция
(күрделі қаржы) тартумен жүзеге асырылады.
Инвестиция – бұл
кәсіпкердің ұзақ мерзімді кезеңде пайда
табу мақсатында негізгі
капиталға,
жаңа құрылысқа,
құрал-жабдықтарға,
кәсіпорынның
өндірістік ауқымын ұлғайтуға, өндірісті техникалық қайта жабдық-
тауға, тұрғын үйге күрделі қаржы құюы.
Инвестицияның қайнар көздеріне өнеркәсіптік кәсіпорындардың
пайдалары, ірі банктердің еркін ақша қорлары, тұрғындардың жинаған
ақшалары, мемлекеттің ақшалай қоры жатады. Ал инвестиция салу дың
артықшылықтарына жұмыссыздықтың жойылуын, ұлттық табыстың
ұлғаюын, өндіріске қосымша жұмыс күшін тартуды жатқызады.
140
Инвестицияның тиімділігін анықтау үшін өндіріске салынған күрделі
қаржыны күтілетін нәтижемен салыстыру қажет.
Достарыңызбен бөлісу: 
