Оқулық Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі бекіткен Алматы, 2011
жүктеу/скачать 2,81 Mb. Pdf көрінісі
|
| 1
, …, i n }, n > 0, i j > 0, j=1…n, түріндегі бүтінсанды жиынтықтар бірігуі. Есептің n-ӛлшемді кеңістігінің әрбір координат ӛсімен индекс аты байланыстырылады. Бірӛлшемді облыс үғымы, облыстарды сипаттау кезіндегі басты маңызды ұғым болып табылады. Бірӛлшемді облыс, индекстік кеңістіктегі қандай да бір координат ӛсінде нүктелер диапазонын беру үшін қызмет етеді. Дербес қарапайым жағдайда бірӛлшемді облысты сипаттау кезінде, бірӛлшемді облыстың аты, индекс аты және индекс мәндерінің ӛзгеру шекаралары кӛрсетіледі. Мысалы, НОРМА тілінің келесі екі сипаттаулары: ks : (k = 1..n). js : (j = 1..10). бірӛлшемді екі облысты енгізеді. Бірінші жағдайда, үстінгі шекара n параметрінің кӛмегімен берілген (барлық параметрлердің мәндері параметрлерді сипаттау бӛлімінде сипатталуы керек). Екінші жағдайда 201 ӛлшем айқын кӛрсетілген. Диапазон шекаралары болып, бүтін тұрақтылардан, облыс параметрлерінен және арифметикалық операциялардан тұрғызылған бүтін оң тұрақты ӛрнектер алынады. Кӛпӛлшемді облыс «;» таңбасымен белгіленетін облыстарды көбейту операциялары кӛмегімен тұрғызылады. Тӛменде бірӛлшемді облыстарды Dirk және Dirl кӛбейту операциясы кӛмегімен алынған екіӛлшемді облысты сипаттау мысалы кӛрсетілген: Square: ( DirK: (k=1..15); DirL: (l=1..5)) Енгізілген тікбұрышты square облыс екіӛлшемді индексті кеңістіктің ішкі жиыны болып табылады. Оған бірінші координатасы 1 ден 15-ке дейін, ал екіншісі 1 ден 5-ке дейінгі мәндер болатын нүктелер кіреді. Тікбұрышты А және В облыстарын кӛбейту «;» операциясы коммутативті қасиетке ие, яғни А;В=В;А. Бұл, дербес жағдайда, облысты сипаттау кезінде, индексті кеңістік бағыттарының реті бекітілмейтінін білдіреді. Егер индексті кеңістік бағыттарын бекіту қажет болса, онда INDEX кілттік сӛзі кӛмегімен облыс индекстерінің сипаттауы беріледі. Барлық облыстарды айқын түрде сипаттау міндетті емес, мұнда енгізіліп қойылған атауларды да пайдалануға болады. Мысалы, NewGrid: (ks;js). жоғарыда анықталған ks және js бірӛлшемді облыстары арқылы облысты анықтайды. Енгізілген облыстарды ӛзгертуге болады. Облыстарды модификациялау (ӛзгерту) бірнеше нүктелер санын қосу, нүктелерді жою немесе диапазонын ӛзгерту арқылы орындалуы мүмкін. Екі алғашқы типтерді модификациялау LEFT(n) және RIGHT(n) шекара функциялары кӛмегімен сипатталады. LEFT(n) функциясы диапазонның сол жақ шекарасына, ал RIGHT(n) функциясы – диапазонның оң жақ шекарасына қолданылады. Функция алдына қойылған «+» таңбасы бірӛлшемді облысқа нүктелер қосылатынын, ал «-» таңбасы бірӛлшемді облыстан нүктелер жойылатынын білдіреді. Бұл екі функцияда, облыстан жоюға немесе облысқа қосуға қажетті нүктелер санын анықтайтын бір ғана параметр n болады. LEFT және RIGHT функцияларының нақты параметрлері ретінде тек бүтін оң тұрақты берілуі мүмкін. Функцияларға қатынас, модификация жасалатын диапазонды беретін бір ӛлшемді облыс атымен тек контексте ғана мүмкін болады. Бағдарламада келесі сипаттау бар делік: DirK:(k=1..15) Онда k=3..18 нүктелерінен тұратын DirKm облысын келесі түрде беруге болады: DirKm: DirK-LEFT(2)+RIGHT(3) 202 Диапазонды айқын түрде қайта анықтай отырып, құрамдас бірӛлшемді облысты ӛзгертуге болады. Ол үшін модификацияда индекс аты мен оның жаңа мәнін кӛрсету керек. Бағдарламада келесі сипаттау бар делік: Square: (DirK:(k=1..15); Dirl: (l=1..9)) Жасалған сипаттауды модификациялау үшін және бір индекс бұрынғыша 1-ден 15-ке дейін ӛзгеретін, ал басқасы 10-нан 22-ге дейін ӛзгеретін облысты анықтау үшін, келесі конструкцияны пайдалануға болады: SquareNew: Square/l=10..22 Облыс индекстерін байланыстыратын қарапайым қатынастар кӛмегімен облысты модификациялау мүмкіндігі бар. Мысалы, KL: ((k=1..10);(l=1..10)). Diagonal: KL/k=1 сипаттауы (k=1,l=1), (k=2,l=2), … ,(k=10,l=10) нүктелерінен тұратын Diagonal облысын береді. Айта кету керек, облыс тек қана индексті кеңістік нүктелері координаттарының мәндерін ғана анықтайды (осы нүктелердегі есептеу шамаларының мәндері емес). Егер Y жүктеу/скачать 2,81 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|