Оқулық Қазақстан Республикасының Білім және Ғылым министрлігі оқулық ретінде бекіткен

110 
Келісімшарт 
бағасы мен 
жалпы сомасы 
Контрактілі баға әрқашанда тауардың бір бірлігіне 
орнатылады (тонна, дана). Бағалардың келесідей тҥрлері 
қолданылуы мҥмкін: 
 
►
тҧрақты баға
– келісімшартты жасасу кезінде 
белгіленеді және есеп айрысу біткенге дейін ӛзгермейді 
►
ӛзгермелі баға
– сыртқы жағдайларға байланысты 
(мысалы, инфляция) тауардың нақты тасымалдау уақытына 
тҥзету енгізілетін, келісімшарт жасасқан кездегі келісілген 
базалық баға 
►
кейіннен белгіленетін баға 
– келісімшартты жасау кезінде 
бағаны орнатпайды, тек контрактте оның қашан және 
қалайша анықталатыны кӛрсетіледі. 

Тауар бірлігінің бағасы + опцион 

Тауардың барлық санының қҧны + опцион 

Баға тасымалдаудың белгілі бір базисіне орнатылады 

Тауар бағасына қосылған шығындар 

Контрактты орындау барысында тауар бағасының ӛзгеруі 
Тауарларды 
жеткізу 
мерзімдері 
Сатып алушылардың мерзімдерді нақты ҧстануға деген 
талаптары экономикалық тҧрғыдан негізделген. Осыған 
байланысты тауарлар тасымалының мерзімін ӛткізіп алғаны 
ҥшін санкциялар кҥшейеді. Әдетте келісімшартта тасымалдау 
мерізмін шамалы ғана ӛткізудің шекті мерзімі кӛрсетіледі 
немесе тасымалдау мерзімі бірден кӛсетіледі. Мерзімдер 
келесідей болуы мҥмкін: 
 
►басты міндеттемелерді орындау мерзімі; қосымша 
міндеттемелерді орындау мерзімі 
►келісімшартта жалпы іс-әрекет ету мерзімін анықтау 
►орындау мерзімдерінің орындалу кезектілігі (тауар 
айналымы операциялары кезінде – тауарды тиеу 
пропорционалды немесе сәйкестендірілген кӛлемде нақты 
қарама-қайшы шарттарда жҥргізіледі) 
►орнатылған мерзімі болмаған жағдайда міндеттемелердің 
орындалуы егерде келісімшартпен немесе заңмен басқаша 
анықталмаса, несие беруші талап еткен 7 кҥннен бастап 
жҥргізіледі 
►міндеттеменің мерзімнен тыс орындалу мҥмкіндігі 
кӛрсетіледі (заңмен, келісімшартпен немесе басқа да 
міндеттемелерден қарастырылмаса, қарыз берушінің ӛз 
міндеттемелерін мерзімнен ерте орындауға қҧқығы бар )
Тасымалдау 
базисі 
 
Сыртқы экономикалық келісімшарттар ҥшін: 
►келісімшарттың орындалу орнын анықтау 
►егерде затты беру меншік қҧқығын беру уақыты болып 
анықталмаса, меншік қҧқығы, беру мерзімін анықтау мерзімі 
деп танылады 
►кездейсоқ қайтыс болу тәуекелін беру (келісімшартпен 
басқаша кӛрсетілмесе, меншік қҧқығының пайда болуы 
кезінде туындайды) 
Тӛлем шарттары 
 
Біздің республика территориясындағы барлық есепайрысулар 
ҧлттық валюта - 
теңгемен 
жҥзеге асырылады, егерде 
тараптардың келісімімен басқаша кӛзделмесе. Кӛбінесе 
тәжірибеде 
тӛлемдердің
келесідей тҥрлері кездеседі:
►банктік аударымдармен есепайрысу
►чектермен есепайрысу 
► инкассо есепайрысулары 
► аккредитивтармен есепайрысу 
►алдын-ала тӛлем 
►толық тасымал/орындалған жҧмыс ҥшін тӛлем 
►толық тӛлем ҥшін аванс 
►барлық тасымал шегіндегі әрбір нақты тасымал ҥшін тӛлем 
►аккредитив бойынша тӛлем 
►банктік сақтандыру/кепілдемесі бойынша тӛлем 
Тауар сапасы 
мен оның 
кепілдемелері 
 
ҚР АК 422 бабының 1 тармағына сәйкес, сатушы сапасы 
келісімшарттағыға сәйкес болатын тауарды сатып алушыға 
беруге міндеттенеді. 
Келісімшартта мыналар кӛрсетілуі 
керек:
►келісімшарт бойынша жалпы саны 
►опцион 
►минималды саны (тасымалдың минималды партиясы 
(вагон, контейнер және т.б.) 
►сандық орындалу сатылары (графигі) 
►тасымалдау санын тасымалдау (барлық) бойынша 
жабдықтаушы міндеттемесінің алдын –ала тасымалданған 
санына (сонымен қатар талапқа сай емес қабылдау,кепілдеме 
және т.б.) тәуелділігі;
►сапаға қойылатын талаптар 
►сапасын тексеру (біріккен немесе біржақты актілер, 

111 
тәуелсіз сарапшылар)
►саны және сапасы бойынша қабылдау, актілерді рәсімдеу 
Кӛлік
шарттары 
 
Келісімшартпен сатып алушының немесе сатушының 
тауарды сақтандыру міндеттемелері қарастырылуы мҥмкін.
Кӛліктік шарттар: 
►кӛліктік 
қамтамасыз 
ету 
бойынша 
тараптардың 
міндеттемелері (әдетте, кӛлікті базисқа дейін сатушы, 
базистан кейін – сатып алушы қамтамасыз етеді); 
►кӛлік тҥрі, қосалқы бӛлшектермен қамтамасыз ету және 
т.б; 
►кім тікелей және кімнің есебінен сатушы қоймасынан 
жҥкті тиеуді жҥргізеді, штабельдеуді, тҥсіруді, қайта тиеуді 
және т.б 
►тасымалдау бойынша шығындарды ҥлестіру; 
►Инкотермс - 2000 – тасымалдаудың базистік шарттары 
Маркалау, 
қораптау 
 
►Тауарды 
маркалауға 
қойылатын 
талаптар, 
әдетте 
кӛрсетіледі: сатушы, шыққан елі, контракт №, сатып алушы, 
оның мекен-жайы, орны номер/барлық партия орнының 
номері, темір жол бағытының станциясы, келу аэропорты, 
сақтау мерзімдері және т.б., брутто-нетто, жәшік мӛлшерлері

жүктеу/скачать 2,45 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: