–
бҧл оферта жіберілген тҧлғаның оны қабылдау туралы жауабы
(коммерциялық ҧйымның, дара кәсіпкердің).
Акцепт толық және сӛзсіз
қабылдануы керек.
Офертада
акцепт ҥшін мерзім кӛрсетілсе, егер
акцепт
офертаны жіберген
тҧлғамен, онда кӛрсетілген мерзімде алынса,
келісімшарт
жасалған болып
саналады. Егерде тараптар келісілген тҥрде келісімшарт жасау туралы келісімге
келсе, ол осындай тҥрде жасалған болып саналады. Келісімшартта оның
жасалған жері кӛрсетілмегендіктен, келісімшарт кәсіпкердің тҧрғылықты жерінде
немесе офертаны (келісімшарт жобасын) жіберген коммерциялық ҧйымда
жасалды деп саналады. Егер басқаша кӛрсетілмесе, келісімшарт
сауда жҥргізу
жолымен
жасалуы мҥмкін. Келісімшарт
аукцион
немесе
конкурс
тҥрінде де
жасалады. Сауданы жҥргізуді жеңіп алған тҧлға, және сауданы
ҧйымдастырушы конкурсты немесе аукционды ӛткізу кҥні кезінде келісімшарт
кҥші бар сауда нәтижелері туралы хаттамаға қол қояды.
Келісімшартты ӛзгерту немесе бҧзу
Азаматтық кодекспен, заңнамалық
актілермен немесе келісімшартпен қарастырылмаған жағдайда, тараптардың
келісім арқылы жҥзеге асады. Келісімшарт тараптарының бірінің талабы
бойынша келісімшарт сот шешімі арқылы келесідей жағдайларда ғана
ӛзгертіледі немесе тоқтатылады: келісімшартты бір тарап бҧзған жағдайда,
Азаматтық Кодекспен, басқа да заңнамалық актілермен немесе келісімшартпен
қарастырылған басқа да жағдайларда.
Келісімшарт ӛзгертілген немесе бҧзылған болып танылады, егерде
келісімшартты орындауға тараптардың біржақты бас тартуы болған
(келісімшарттан толығымен немесе жартылай бас тарту) жағдайда.
Келісімшартты ӛзгерту немесе бҧзу туралы келісім заңнамамен,
келісімшартпен, яғни келісімшарт тҥрінде жасалады. Келісімшартты ӛзгерту
немесе бҧзу туралы талап келісімшартты ӛзгертуге немесе бҧзуға басқа тарап
бас тартқан жағдайда, сотқа ӛтініш берілгеннен кейін немесе келісімшартпен
немесе заңнамен орнатылған мерзімде жауап ала алмағаннан кейін, ал ол
болмаған жағдайда отыз кҥн ішінде қойыла алады.
Шаруашылық тәжірибеде алуан тҥрлі типтегі келісімшарттарды жасау
қажеттілігі кездеседі және соларға сәйкес алуан тҥрлі келісімшарттық
міндеттемелерді ҧстануы тиіс. Келісімшарттардың тҥрлері 25 – суретте
кӛрсетілген.
Келісімшарт тараптары арасында келісімге келу мәні бойынша
келісімшарттардың келесі тҥрлері бӛлінген:
сатып алу-сату, бӛлшек сауда
жҥйесінде сату-сатып алу, тауарларды тасымалдау, энергиямен жабдықтау,
жылжымайтын мҥлікті сату, кәсіпорынды сату, сыйлау, рента, жалға алу, ҥйлер
мен ғимараттарды жалға алу, қаржылық жалға алу, жҥкті тасымалдау, кӛлік
108
экспедициясында жолаушыларды тасымалдау, несиелік келісімшарт, қарызға
беру, комиссия келісімшарттары және т.б. Және де мҧнда банктік шот,
несиелеу мен сақтандыру келісімшарттары қызмет тҥрлеріне байланыссыз кез-
келген кәсіпорынмен (кәсіпкермен) жасалады.
25-сурет.
Азаматтық – қҧқықтық келісімшарттардың жіктелуі
Қҧқықтар мен міндеттемелерге қол қойылған кезден бастап
Консенсуалды
Келісімшарт жасасу ҥшін барлық
маңызды
шарттар
бойынша
тараптардың бірінің келісімі жеткілікті
Нақты
Келісімшарт жасасу ҥшін тараптардың
келісімінен басқа заттың берілуі қажет
Қарама-қайшы ҧсыныстың болуына байланысты
Қҧқықтар мен міндеттемелерді бӛлуге байланысты
Қҧқықтар мен міндеттемелердің пайда болу кезінен бастап
Жасау ерекшеліктері бойынша
Заңды бағытталуы бойынша
Қайтарымды
Ӛз міндеттемелерін орындағаны ҥшін
тарап тӛлем немесе қарама-қайшы
ҧсыныс алған жағдайда
Қайтарымсыз
Бір тарап екінші тараптан тӛлем немесе
қарама-қайшы
ҧсыныс
алмай
ӛз
міндеттемелерін орындауға міндеттенеді
Бір жақты
Бір жақта тек қана – қҧқықтар, екінші
жақта тек қана міндеттемелер
Ӛзара байланысты
Әрбір тараптың ӛз қҧқықтары мен
міндеттемелері бар
Алдын ала жасалынатын
Тараптар болашақта келісім жасасуға
келіседі
Негізгі
Алдын
ала
келісімшарт
негізінде
жасалады
Бірігу келісімшарты
Келісімшарт шарттары тараптардың бірімен формулярларда немесе басқа да
стандартты нысандарда жасалады
Бҧл шарттар екінші тараппен қабылдануы мҥмкін, тек жалпы келісімшартқа қосылу
жолымен ғана
Жариялы келісімшарт
Коммерциялық ҧйыммен жасалған және тауарларды сату, жҧмыстарды немесе
қызметтерді орындау туралы оның міндеттемелері белгіленген келісімшарт. Мҧндай
ҧйым ӛз қызметінің сипаты боынша оған ҧсыныс жасағанның барлығына қатысты
қызмет кӛрсетуді жҥзеге асыруы керек (бӛлшек сауда, байланыс қызметтері,
мейрамханалық қызмет кӛрсету, энергиямен қамсыздандыру және т.б.)
Коммерциялық ҧйымның келісімшартта қарастырылған жағдайларынан басқа
жариялы келісімшартқа қатысты бір тҧлғаға екінші тҧлғаның алдында бас тартуына
қҧқығы жоқ
КЕЛІСІМШАРТТАРДЫҢ ТҤРЛЕРІ
109
7.4
САТЫП АЛУ-САТУ КЕЛІСІМ ШАРТЫН ЖАСАУҒА ҚОЙЫЛАТЫН
НЕГІЗГІ ТАЛАПТАР, ҚҦРЫЛЫМЫ ЖӘНЕ МАЗМҦНЫ
Сату- сатып алу келісімшарты
Достарыңызбен бөлісу: |