Оқулық Қазақстан Республикасының Білім және Ғылым министрлігі оқулық ретінде бекіткен

138 
•
қабылданған және қорғалатын ресми заңдар;
•
жалпы адами этикалық нормалар («ҧрлама», «кісі ӛлтірме» және т.б); 
• топтық (кәсіби) мінез-қҧлық нормалары. 
Ескертетін жағдай этикалық ережелер мен нормалардың бір-бірімен сәйкес 
болу қажеттілігіне қарамастан, тәжірибе жҥзінде олардың арасында ерекшеліктер 
бар. 
Іскерлік қатынас мәдениеті - іскерлік сӛйлесу мәдениетінен, іскерлік 
жиналыс ӛткізуден, клиенттерді қабылдау мен олармен сӛйлесуден, телефон 
арқылы сӛйлесу қабілетінен, іскерлік кештерден, тҧсаукесерлерден, киім – 
киіну мен жҥріс тҧрыстан, іскерлік жазбаша қарым – қатынастан және факс 
бойынша іскерлік ақпаратпен алмасу және т.б. тҧрады.
Кәсіпкерлік қызмет барысында белгілі бір адамға немесе адамдар тобына
шешімдер қабылдауға тура келеді. Бҧл жағдайда адамның мінез- қҧлқына 
кәсіпкерлік қызметтің жалпы мәдениетіне сай шешілетін мәселелердің сипаты 
мен іскерлік қарым – қатынас мәдениеті әсер етеді. Іскерлік қарым – қатынас 
оның тиімділігін арттырудың маңызды қҧралы болып табылатын белгілі бір 
ережелерге сай жҥргізіледі. Ол этикет, сәйкестендіру, ӛзара әрекеттесу мен ӛзін
– ӛзі кӛрсете білу ережелері.
Іскерлік қатынас
– бҧл бірлескен жҧмыс нәтижесінде белгілі бір нәтижеге 
қол жеткізу, нақты міндетті шешу немесе қойылған мақсатты жҥзеге асыруды 
қарастыратын іскерлік ақпарат пен жҧмыс тәжірибесінің алмасуын 
қарастыратын ҥрдіс. Бҧл ҥрдістің ерекшелігі регламент уақыты, яғни аталған 
территорияда қабылданған ҧлттық және мәдени дәстҥрлермен, тҧлғалардың 
аталған кәсіби тобындағы кәсіби этикалық қағидалармен анықталатын белгілі 
бір шектеулерге бағыну болып табылады.
Іскерлік қатынас
шартты тҥрде 
тікелей
(тікелей араласу) және 
жанама
(әңгімелесу барысында қандай да бір кеңістікті – уақытына тәуелді болады, 
яғни хаттар, телефонды әңгімелер, іскерлік хаттар және т.б.) болып бӛлінеді. 
Тікелей қатынастың
ҥлкен нәтижелілігі, эмоционалды әсер ету мен сездіру 
кҥші бар, ал жанаманың ондай кҥшті нәтижесі болмайды. Онда міндетті тҥрде 
қандай да бір әлеуметтік-психологиялық механизмдер бар. Жалпы тҥрде 
іскерлік қатынастардың бейресмиден айырмашылығы, онда кез-келген уақытта 
келіссӛздер бойынша әріптестермен келіссӛздер ҥрдісін тоқтатуға мҥмкіндік 
бермейтін (екі тарап ҥшін ақпарат алудың қандай да бір кедергілерсіз) белгілі 
бір рҧқсатты талап ететін, нақты міндеттер мен нақты мақсаттар қойылады. 
Қарапайым достық кездесуде мҧндай нақты мақсаттар мен міндеттер сияқты 
мәселелер кӛтерілмейді. Сондықтан да мҧндай кездесуді қатынасты жаңғырту 
мҥмкіндігін жоғалтпай (екі тараптың келісімі бойынша) тоқтатуға болады. 
Іскерлік қатынас тҥрлері: 

әңгімелесулер; 

келіссӛздер; 

жиналыстар; 

қатысулар; 

кӛпшілік алдында сӛз сӛйлеу. 

139 
Іскерлік қатынас
қоғамдық ӛмірдің 
барлық сфераларына енуде. 
Коммерциялық, іскерлік қызметтің барлық меншік нысанындағы және 
тҥріндегі кәсіпорындар, сонымен қатар жеке кәсіпкерлер іскерлік қатынастың 
дамуына мҥдделі болуда. 
Іскерлік қатынас аясындағы қҧзіреттілік әр салада табыспен немесе сәтсіздікпен 
тікелей байланысты: ғылым, ӛнер, ӛндіріс, сауда және т.б. Менеджерлерге, 
кәсіпкерлерге, ӛндірісті ҧйымдастырушыларға, басқару аясында қызмет ететін 
адамдарға және жеке кәсіпкерлерге келетін болсақ, олардың коммуникативті 
қҧзіреттілігі, яғни олардың кез-келген жағдайда қалыптасқан жағдайды дҧрыс 
талдай отырып шешім қабылдауы, олардың кәсіби сипатының ең басты 
қҧраушыларының бірі болып табылады.

жүктеу/скачать 2,45 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: