239
итермелеуге
арналған
хабарлама
берілетін
ҥдеріс.
Презентациялардағы дәлелдеме стратегиясы мен тактикасы
кӛбінесе адамның ойлау қызметінің ерекшеліктеріне байланысты,
себебі қҧбылыстардың даму логикасы біздің ойымызда әсерленеді.
Ойлаудың ҥш таралған нысаны белгілі:
■
түсіну (заттың немесе қҧбылыстың жалпы және ең маңызды
қасиеттерін, оның мазмҧны мен кӛлемін кӛрсетеді);
■
пайымдау (заттар немесе қҧбылыстар арасындағы байланыс
кӛрсетілетін ой нысаны болып табылады);
■
ой қорытындысы (соңғысы қорытынды болып табылатын
пайымдаулар тізбегі, белгілі пайымдардан шығарылатын жаңа
білім болып табылады).
Презентациялық сӛз сӛйлеудің бастапқы кезеңінде
хабарлама
пәнін (басты) сӛзді енгізу және оны
аудитория ойында мерзімді
тҥрде ерекше айту арқылы сақтау қажет. Пән «Біз не туралы айтып
жатырмыз?» сҧрағына жауап береді. Презентациялық хабарламада
ауызша айтылған кез келген пайым логикалық негізделген болуы
тиіс. Бҧл мақсатта тезис, дәлелдеме және кӛрсету (демонстрация)
пайдаланылады.
Тезис деп
әдетте негіздеуді қажет ететін, анық тҧжырымдалған
және айтылған ой аталады. Тезис «Біз нені дәлелдеудеміз?»
сҧрағына жауап береді. Тезис тҧжырымдамасы хабарламаны басқа
мағынада тҥсінуге жол бермеуі тиіс. Ол нақты және қысқа болуы
тиіс.
Тезис
аргументтермен және дәлелдермен бекітіледі
, оларды
дәлел негізі деп те атайды. Аргументтер «Не арқылы дәлелдейміз?»
сҧрағына жауап береді. Дәлел негізі фактілер жиынтығы,
статистикалық
мәліметтер,
теориялық
ережелер,
танымал
беделдерге сілтеме, мысалы, заң нормалары, статистика,
кәсіби
немесе тҧрмыстық тәжірибеге негізделген пайымдар және басқалар
болуы мҥмкін.
Негіздеудің ҥшінші элементі —
кӛрсету (
демонстрация) — бҧл
аргументтерден қалай тезис шығатынын кӛрсету. Демонстрация
«Қалай дәлелдейміз?» сҧрағына жауап береді
. Ол біздің
пайымдардың барысын кӛрсетеді.
Әлденені дәлелдеуге бақылау,
жиналған фактілер және ой жҥгірту, яғни, логикалық ой
қорытындылау арқылы болады.
Біреуді кӛндіру, оған қоса, тҥсінігін ӛзгерту — кҥрделі міндет.
Оны шешу ҥшін ең алдымен, келесі қ а ғ и д а л а р д ы орындау
қажет.
Достарыңызбен бөлісу: