Сәйкестендіру элементтері (бірыңғай ережелер, стандарттар,
клишелерді
пайдалану
негізінде).
Сәйкестендірілген
хат,
Дж.М.Лэйхифф және Дж.М.Пенроуз атап ӛткендей, екі кемшіліктен
еркін – грамматикалық қателерден және форматқа байланысты
проблемалардан. Асулы конструкциялары, қате сілтемелер мен бір
бірімен келіспейтін бастауышы мен баяндауышы бар сӛйлемдер
оқырманды қоздыруы және хат мағынасын тҥсінбеуге келтіруі
мҥмкін екені белгілі. Грамматика — хат авторының ойын «сатуға»
кӛмектесетін қаптама. Бҧл ретте сӛздер қағазда грамматикалық
256
дҧрыс ҧсынылмаса, олардың қаншалықты жақсы екенінің мәні жоқ.
Кӛптеген оқырмандар бҧл тамаша идеяларды бағаламауы мҥмкін,
себебі грамматика олардың ойына зиян келтірді.
Кез келген іскерлік хаттар ҥшін белгілі форматтар бар. Формат
деген:
■
қҧжат орналастырылатын қағаз парағының ӛлшемі;
■
формуляр-ҥлгі немесе жай ҥлгі — әрбір деректемені немесе
деректемелер тобын орналастыру ӛрістері кӛрсетілген қҧжат ҥлгісі,
ол қажетті ақпарат элементтерін жылдам іздеуді қамтамасыз етеді;
■
деректеме — қҧжатты тҥсінуді және оның легитимділігін, яғни,
заңды кҥші мен қажетті әрекеттерге келтіру қабілетін қамтамасыз
ететін, қҧжаттың ажырамас бӛлігі.
Мысалы, іскерлік хаттарда жиі тақырыбы, ішкі мекенжайы,
алғысӛзі, негізгі бӛлігі және қорытындысы болады. Іскерлік хат
авторы хат алысу ҥшін осы форматты ҧстанады деп жобаланады.
Коммуникативтік практикум
1.
Тестілік сҧрақтарға жауап беріңіз және нәтижелерін ӛңдеңіз.
Тест " Сіздің стиліңіз бен қарым-қатынас жасау
қабілетіңіз"
Н ҧ с қ а у л ы қ .
Тӛмендегі адамдардың қасиеттерінің қайсысы сізде аз немесе кӛп мӛлшерде байқалады.
Оларды ҥш ҧпайлық шкала бойынша бағалаңыз:
3 ұпай - кӛп дәрежеде тән;
2 ұпай - орташа дәрежеде тән;
1 ұпай - аз дәрежеде тән.
Сҧрақтарға жауап бергенде ӛте ашық болыңыз. Сҧраққа тез жауап беріп, сҧрақтарды
бірінші рет оқыған кезде ойлаған ойынызды кӛрсетуге тырысыңыз.
1. Ӛз талабынызда тҧру қабілетіңіз.
2. Тәуелсіз, ерекше шешімдер қабылдау.
3. Баяндама, хабарлама жасау қабілеті.
4. Талқылауды жҥргізу қабілеті.
5. Тҧрақтылық, тіпті ымырашылық.
6. Ізгі ниет, жауаптылық.
7. Елгезектік.
8. Басқаларды ӛзінің еркіне бағындыру мҥмкіндігі.
9. Эмоционалдылық, жеделдік.
10. Жҧмыста ҧтымды тәсілдерді қолдану.
11. Ӛз идеяларын жҥзеге асыру мҥмкіндігі.
12. Байланыс саласындағы қолжетімділік.
13. Байыптылық, міндеттілік.
14. Әзіл- оспақтап сӛйлеу.
15. Біреуге мҧқият тҥсіндіру қабілеті.
16. Кез келген мәселе бойынша тыңдаушыны кӛндіру қабілеті
257
17. Командадағы қақтығыстарға сабырлы, тіпті бейтарап қарау.
18. Барлығына тҥсінушілікпен қарап, оның ҧстанымына кіру
қабілеті.
Ӛзіңіздің достарыңызбен бірге екеніңізді елестетіп кӛріңіз, бірақ онда сізге таныс емес
жаңа адамдар пайда болды.
Ҥш ҧпайлық шкаламен сізге тән кҥй мен әрекеттерді бағалаңыз – 3 ҧпай, ӛзінізге тән – 2
ҧпай, сізге аз дәрежеде тән – 1 ҧпай.
1. Компаниядағы жаңа адамдар, әдетте, сізді қанағаттандырмайды.
2.
Сіз, әдетте, ерекше ойын-сауық тҥрін ойлап табасыз.
3. Сіз салтанат иесінің қҧрметіне кӛрнекті, тыңғылықты қҧттықтау айтасыз.
4. Сіз біреумен сырласа сӛйлесе аласыз.
5. Сізде кей кезде агрессивтілік пайда болады.
6. Сіз барлық адамдарға мейірімдісіз және бірдей дәрежеде жақсылық тілейсіз.
7. Сіз басқалары ҧсынған барлық ҧтыс ойындарына сҥйіспеншілікпен қосыласыз.
8. Әдетте сізді асаба ретінде тандайды.
9. Кей кезде сіздің артық сезімталдығыңыз кей біреуіне ҧнамайды.
10. Сіз ҥйге ертерек қайтуды кӛздейсіз.
11.Сізге береуді қатаң тҥрде «орнына қоюға» тура келеді.
12. Сіз мәдениеті мен білім деңгейі әртҥрлі кез- келген адамдармен еркін сӛйлесесіз.
13. Сізге уақытынызды жиікӛңіл кӛтеруге бӛлген ӛкінішті.
14. Сізге кӛңілді әңгімелер мен анекдоттар айту ҧнайды.
15. Сіз іскерлік әңгімелер жҥргізгіңіз келеді.
16. Сіз біреуді шабыттандырып, біреуді сендіруге тырысасыз.
17. Компаниядағы жанжалдарға, егер олар сізге қатысты болмаса, немқҧрайлы
қарайсыз.
18. Қандай жағдай болмасын сізге шер тарқатуға тырысыда.
Жанжалды жағдайларды шешкен кезде сізге бірнеше тәсілді қолданған, бір тәсілді
қолданға ға қарағанда біршама қиын.
Ҥш ҧпайлық шкаламен сізге тән әрекеттерді
қайсысын тиімді қолдана алатыныңызды бағалаңыз – 3 ҧпай, қолыңыздан келеді – 2
ҧпай, тиімділігі тӛмен – 1 ҧпай.
1.Жанжал жағдайын шешкен кезде мен қызметкерлердің кӛпшілігінің пікірін
ҧстанамын.
2. Мен жанжалды жағдайды шешудің ерекше және кӛптеген кҥтпеген жолын табуға
тырысамын.
3. Мен жанжалдын әрбір кінәлі адамын жеке- жеке айыптағым келеді.
4. Мен аргументтелген кӛзқарасымды дәлелдеймін.
5. Егер жанжал негізінен болса, онда ештеңеден жеңіліс таппаған жӛн.
6. Жанжалды тудырған адам, оның шешімін ӛзі табуы керек деп ойлаймын.
7. Мен ренжішке қызу және эмоционалды әрекет етуді ҧнатамын.
8. Жанжал
жағдайында мен эмоцияларға жол бермеймін, бірақ ҧтымды шешім табуға
тырысамын.
9. Жанжал туындаған кезде мен ӛз жолымды сызып, ӛз кӛзқарасымды ақыр соңына
дейін дәлелдеймін.
10. Жанжал туындаған жағдайда мен ӛзімнің қарсыластарыма әсер ету ҥшін
мҥмкіндігінше ҧжымның кӛптеген мҥшелерін тартамын.
11. Шиеленіс - бҧл маңызды мәселе, сондықтан мен оны әзілге айналдырмаймын.
12. Мен әзіл-сықақ пен әзіл-оспақ арқылы жанжал жағдайынан жиі шығып жҥремін.
13. Жанжалдың контексінде, қайсысы дҧрыс екендігіне және кімнің кінәлі екеніне кӛз
жеткізу ҥшін, жанжалдағы тараптар туралы барлық ақпаратты жинауды жӛн кӛремін.
|