Оқулық «Білім беру және педагогика» мамандықтарының «Қарым-қатынас психологиясы»
жүктеу/скачать 3,57 Mb. Pdf көрінісі
|
| 15
болуы, ӛзіне және оның қызмет субъектісіне деген кӛзқарасы (А В Хуторская). Осы анықтамаға сәйкес қҧзыреттілік - қоғамда жҧмыс істеу ҥшін қажетті жеке қасиеттер жиынтығы, белгілі бір саладағы тәжірибе; ■ қҧзыреттілік, тҧлғаның әлеуметтік және кәсіби ӛмірінің интеллектуалды және жеке тҧрғыдан негізделген тәжірибесі ретінде біліміне негізделген, қҧзыреттілік «қолданысқа» келмеген «жасырын», «әлеуетті» резерві, білімі мен практикалық дағдылары мен біліктерінің жиынтығы (И.А.Зимняя ); ■ тар пәндік білімді, пәндік дағдылардың ерекше тҥрін, ойлау тәсілдерді, ӛздерінің іс-әрекеттері ҥшін жауапкершілік сезімін қоса алғанда, пәндік саладағы нақты әрекеттерді тиімді орындаудың арнайы тҥрі ретінде, ӛз әрекеттері ҥшін жауапкершілікті тҥсіне отырып, онда «жоғары қҧзыреттілік» ерекшеленеді, ол адамда жоғары бастамашылық деңгейінің болуын, қойылған мақсаттарды орындау ҥшін, адамдарды ҧйымдастыра білу қабілеті, бақылау дайындығы мен ӛз әрекеттерінің әлеуметтік нәтижелерін талдауды жҥзеге асыруды болжайды, (Дж. Равен, британдық психолог), яғни бҧл талдаманың авторы қҧзыреттілікті қабілет ретінде қарастыруды ҧсынады, сондай ақ белгілі бір әрекеттерді ӛндіру мҥмкіндігі ретінде де, тиісінше, екі жоғарыда аталып ӛткен анықтамалар едәуір кӛлемді болып табылады, себебі алынған, мақсатты қалыптасқан іскерлік ғана емес, сондай ақ оларды жҥзеге асыру мҥмкіндігін де қарастырады. Осылайша, бҥгінгі таңда «қҧзыреттілік» тҧжырымдамасының кӛптеген анықтамалары бар. Жоғарыда айтылғандарға сҥйене отырып, педагогикада қҧзыреттілік туралы негізгі ҧғым ретінде келесі анықтамалар жиі пайдаланылады: бҧл жеке қасиеттер мен қабілеттер, сондай-ақ адам ӛз міндеттерін табысты орындау ҥшін қажетті кәсіби дағдылар. Мысалы, мҧғалім ҥшін келесідей қҧзыреттер қажет: ■ нақты білім беру және тәрбие беру мақсаттарын белгілеу мҥмкіндігі; ■ оқу ҥдерісін жоспарлау және ҧйымдастыру; ■ кӛшбасшылық және жаттықтыру дағдылары; ■ білімді, дағдыны және білікті дамытуға бағытталған нәтижеге бағдарлану; ■ идеяларды қалыптастыру және жинақтау; ■ тиімді қарым-қатынас дағдылары (сӛйлеу және тыңдау); ■ топта жҧмыс істей білу, рӛлдерді дҧрыс бӛліп кӛрсету, командаларды қҧру, ӛзара әрекеттесу; |