Оқулық «Білім беру және педагогика» мамандықтарының «Қарым-қатынас психологиясы»
жүктеу/скачать 3,57 Mb. Pdf көрінісі
|
| 31
келтірейік.) — Тҥлкі! Егер сіз мені жеуге ниеттеніп жатсаңыз, онда сіз білуіңіз тиіс: сіз семіріп кетесіз! Менің тәттілігімнен сіздің ауыз қуысыңыздың қышқыл-негіздік балансы бҧзылады. Сіздің мҧрныңыз жҥктеуге тӛтеп бере алмайды (мен ауырмын, әрине), сізге дәрігерге баруыңыз керек. — Тҥлкі! Барлығы мені жегісі келеді, бірақ ол дҧрыс па? Сіз бҧл әдетте қалай аяқталатындығын білесіз бе? Егер мені тағы бір минуттай ҧстасаңыз, мен кешігіп қаламын, ҥйге уақытында кіре алмаймын, сонда, менің атам қару-жарақпен келіп, кемпіріне әдемі тон тігетін болады. Қарым-қатынастың рәсімдік үлгісі. Кәсіптік қызметте рәсімдік қарым-қатынас моделіне келесілер қажет болғанда жҥгінеді: іскерлік ортада ресми қатынастарды нығайту және қолдау; халықтың ірі және шағын топтарындағы әлеуметтік психиканы реттеуді қамтамасыз ету; корпоративтік мәдениет пен миссияға байланысты ҧйымның салттық дәстҥрлерін сақтап, жаңа мерекелер мен салт-жораларды жасау (мысалы, жаңа білім беру қызметтерін кӛрсету). Мҧндай коммуникацияны ҧйымдастыру шарттары ӛзара іс- қимылдың іс-әрекеттерінің, ресми тҥрде жасалатын қоршаған ортаны, конвенцияларды сақтауды (латынша conventio - шарт, келісім), мерекелік немесе тиісті кӛңіл-кҥйді сақтау, ҧлттық, аумақтық және кәсіби дәстҥрлер мен мінез-қҧлық нормалары мен қарым-қатынас тәуелділігін белгілейді. Ҧжымды біріктіру ҥшін, ҧйымға бейілділігін қалыптастыру ҥшін ресми және бейресми қарым-қатынастарды біріктіру мҥмкіндіктері ӛте маңызды. Ҧжымдағы моральдық және психологиялық климат бҧл бірліктің дәрежесіне байланысты анықталады. Бҧл дәреже неғҧрлым жоғары болған сайын, жҧмыс ҧжымының атмосферасы қойылған міндеттердің талаптарына соншалықты сәйкес келеді. Егер ҧжымда бейресми қарым-қатынастар жҥйесі дамыған болса, корпоративтік мерекелер, ҧжымдық дәстҥрлер, адамдардың сезімдері мен ойы едәуір табиғи, еркін болып табылады, бір-біріне деген қҧрмет пен сенімділік артады, қарым-қатынастағы бӛгеліп қалушылық жоғалады, ҥйлесімділігі мен тез әрекет ету артады. Мҧндай ӛзара әрекеттесудің формалары ретінде әдетте коммуникаторлар тӛмендегілерді пайдаланады: шекті, салтанатты, аза тҧту; рәсімдік актілер, рәсімдер, салт-жоралар; мерекелер, салтанат, қҧрмет тҧту. Педагогикалық орта ҥшін, мысалы, Білім кҥні, тҥлектер мерекесі, Татьяна кҥні, Мҧғалім кҥні, сондай-ақ әртҥрлі кәсіби мерекелер мен тҧсаукесерлер сияқты дәстҥрлі мерекелер. Қарастырылған қарым-қатынастық модельдер іскерлік қарым- |