Оқулық «Білім беру және педагогика» мамандықтарының «Қарым-қатынас психологиясы»
жүктеу/скачать 3,57 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Қарым – қатынастың суггестивтік үлгісі.
| 29
туа алмайды, тек әрқайсысы ӛзінің жеке нҧсқасын, субъективті кӛзқарасын белсенді тҥрде білдіріп, оны басқа әңгімелесушілер ҥшін ең дҧрыс деп танытуға тырысады. Қарым-қатынаста, әсіресе іскерлікте, осындай дау кең таралған болып табылады және жиі іскерлік ӛзара іс-қимылға теріс әсер етеді. Бҧл тек әңгімелесуде немесе жиналыстарда ғана емес, сонымен қатар конференциялар, келіссӛздер, кездесулерде де кездеседі, себебі кез келген нҧсқаны дәлелдеуге болады және соңында кез келген нәрсені дәлелдлеп шығарасыз. Мҧндай дау туралы әдетте: «Дау-дамайлар Римді қиратқан» деп айтылады. , - Шынымен де, белгілі бір мәселе бойынша қатысушылар пікірі сәйкес келмесе және ӛз желісін мен эристика тәсілдерін (гр. eristikos — дауласушы, дауларда, тіпті шын мәнінде дҧрыс болмай тҧрса да, жеңу ӛнері), жҥргізе алатындар жиналса, онда дау, әдетте, пікірлер қайшылығына айналады. Қарым – қатынастың суггестивтік үлгісі. Суггестивті, яғни, сендіруші, қарым-қатынас ҥлгісі, айту емес, сендіру ӛнері, ӛзара әсер ету тәжірибесінде жиі қолданылады, мысалы, іскери кездесулерде немесе мотивациялық тҥзетуді қажет ететін адамдармен тәрбиелік әңгімелесу барысында ӛзара әрекеттесуде кеңінен қолданылады. Бҧл қарым-қатынас моделі сонымен қатар, осы және басқа мҥмкіндіктер туралы әңгімелесумен және артықшылықтарды кӛрсетумен қатар, жарнаманы пайдаланады, сонымен қатар, ақпараттық мақсаттардан басқа, белгілі бір параметрлерді қалыптастыру, сендіруді енгізу ҥшін пайдаланылады. Сендіру немесе суггестия (латын suggestio - сендіру) - бҧл бір адамның (немесе топтың) екіншісіне психологиялық әсер етуі, онда олардың нанымына, кӛзқарасына, шешімдеріне белгілі бір ықпал бар. Сенуге илану суггестивтілік деп аталады. Сену әсерінде бола отырып, адам ӛз ниетінсіз әрекет етеді, оған бағытталған әсерді бақылай алмайды. Психологтар анықтағандай, егер адам тыныштық қалпында болса, онда оған тең шарттарда сендірумен әсер ету әлдеқайда нәтижелі жҥреді, ал жоғары мазасыздану кезінде немесе жоғары қорқынышта - қысқа сендірумен. Сәтті ӛзара әрекеттесу ҥшін барлық қарым-қатынас модельдеріне ие болу керек, ӛйткені әртҥрлі адамдар әртҥрлі дәрежеде сендіру дәрежесіне, сенуді қабылдау бейімділігі деңгейіне, әсерлі әсер етудің субъективті дайындығына және оған бағынуға дайын болатындығын білуі керек. Пайымдауына ықпал ететін факторларға келесі а д а м и с и п а т т а м а л а р ж а т а д ы : ■ ӛзіне сенімсіздік; ■ алаңдаушылық, ҥрей; |