117
Диодты шарттары бойынша таңдаймыз (4.13). бұл шарттарға тек Д332
диоды ғана сәйкес келеді. Басқа диодтар не
рұқсат етілетін тура тоқ
бойынша, немесе рұқсат етілетін кері кернеу бойынша сәйкес келмейді.
БӘСЕҢДЕТУШІ СҮЗГІЛЕР
Түзетілген кернеу үлкен лүпілдерге ие. Лүпілдерді бәсеңдету үшін
бәсеңдетуші сүзгілер пайдаланылады. Бәсеңдетуші сүзгінің тиімділігінің
негізгі сипаттамасы
бәсеңдету коэффициенті
— түзетілген кернеу лүпілі
коэффициентінің (сүзгісіз түзеткіште) бәсеңдетілген кернеу лүпілдері
коэффициентіне (сүзгісі бар түзеткіште) қатынасы болып табылады:
к
с
=
q
0
(4.14)
q
ф
бұл жерде
q
ф
— бәсеңдетілген кернеудің
орташа мәніне бәсеңдетілген
кернеудің алғашқы гармоникасының қатынасына тең, бәсеңдетілген кернеу
лүпілі коэффициенті,
дф
= и
1г
ф/и
0
ф.
Бәсеңдетуші сүзгінің құрамына конденсаторлар,
индуктивтілік
орамдары (дроссельдер), резисторлар кірулері мүмкін. Санамаланған
элементтердің болуына және өзара орналасуларына байланысты, сүзгілер
бірнеше типтерге бөлінеді. Бұл типтердің бірқатары 4.5-ші
суретте
ұсынылған.
Сыйымдылық сүзгісі (4.5, а суреті) қарапайым бәсеңдетуші сүзгі болып
табылады
және
жүктеме
резисторына
параллельді
қосылған
конденсатордан тұрады. Кернеуді бәсеңдету үдерісі төмендегідей үлгіде
өтеді.
С
1
конденсаторының кіретін орын сигналының оң жартылай кезеңі
(4.6-шы сурет),
VD1
ашық диоды арқылы
U
2m
кернеудің
амплитудалық
мәніне дейін қуатталады. Сосын, синусоидаға сәйкес, кіретін орын кернеуі
төмендей бастайды, ал конденсатор жүктеме резисторы арқылы қуатынан
ажырай бастайды. Бұдан әрі, кіретін орын сигналының келесі оң жартылай
толқынының кернеуі конденсатордағы
кернеуден асқан сәттен бастап, ол
қайтадан қуат ала бастайды. Конденсаторды
D1
диодының шағын кедергісі
арқылы қуаттау жылдам жүреді. Жүктеменің үлкен кедергісіне қарсы
қуаттың
бітуі
баяуырақ
жүзеге
асады.
Мұның
нәтижесінде
конденсатордағы және оған параллельді түрде жүктемеге қосылған кернеу,
түзетілген кернеуге қарағанда азырақ лүпілдейтін болады. Конденсатордың
қуатының бітуі уақытының сипаттамасы ретінде т
с
=
I
н
С тұрақты
уақыты
қызмет атқаратын болады.
Сыйымдылық сүзгілерін түзеткіштің шағын қуаттылығы жағдайында,
жоғары омды жүктемелі резистормен бірге қолдану мақсатты.
Сыйымдылық сүзгісінің тиімді жұмыс істеуі үшін, келесі ұсынылған
шарттың орындалуы қажет:
Х
С
=
1
𝑚𝜑С
= «Rн; (4.15)
бұл жерде
Достарыңызбен бөлісу: