113
Осылайша, бұл жағдайда
VD2, VD3
диодтар жұптары іске қосылған. Келесі
уақыт кезеңінде
А және
В нүктелерінің әлекеттері қарама-қарсы бағытта
өзгереді дейік. Бұл жағдайдағы
тоқтың қозғалу жолы төмендегідей болады:
В нүктесі —
VD4
диоды — жүктеме резисторы —
VD1
диоды —
А нүктесі.
а
—
электр сызбасы;
б
— кіретін және шығатын орын кернеулері
осциллограммалары; 1,
2
— тиісінше кіретін орын және түзетілген
кернеулер
XSC1
б
4.4-сурет. Көпірлік сызбасы бар екі жартылай кезеңді түзеткіші:
Аталмыш жағдайда,
VD1, VD4
қарама-қайша
диодтары жұптары іске
қосылған. Сонымен, біз
А және
В нүктелерінің әлеуеттеріне қарамастан,
тоқтың жүктеме кедергісі арқылы, әрқашан «плюстан» «минусқа» қарай бір
бағытта өтетініне, яғни оң болып табылатындығына көз жеткіздік.
Түзетілген кернеудің орташа мәні, алдыңғы жағдайдағыдай:
U
0
=
2U2м
𝜋
= 0,63 U2м; (4.9)
Егер, амплитудалық кернеудің орнына қолданыстағы мәнді қойсақ,
онда кернеудің қолданыстағы мәні мен орташа түзетілген кернеу
арасындағы байланысты алатын боламыз:
U
0
=
2U2√2
𝜋
= 0,9U2 немесе U2 =
𝜋U0
2√2
= 1,1U2;
Максималды диод арқылы өтетін тоқ:
І
д max
=
U2𝑚
𝑅н
=
𝜋U0
2𝑅н
=
𝜋
2
І0; (4.10)
Диодқа берілген кері кернеудің максималды мәні кернеудің
амплитудалық мәнімен анықталады:
U
кер
U2𝑚 =
U0𝑚
2
= 1,57 U0; (4.11)
Көпір сызбалы түзеткіште кері кернеу, бір жарты кезеңдікті сызбаға
және орташа нүктесі бар сызбаға қарағанда 2 есе аз.
Фурье қатарына түзетілген
кернеуді қойған кезде, бірінші
гармониканың амплитудасы 4U
2m
/3
𝜋 тең болады, ал
екі жарты кезеңді
түзеткішке арралған лүпілдеу коэффициенті келесідей болады:
(4.12)
Бір жарты кезеңді және екі жарты кезеңді түзеткіштерді салыстыру
ыңғайлы болу үшін, алынған формулаларды 4.1-ші кестеге енгіземіз.
Түзеткіш диодтар ретінде
p
—
п-өтпелі германийдан, кремнийден және
арсенид-галлийден жасалынған диодтар, соынман қатар Шоттки диодтары
пайдаланылады.
Германийдан жасалған диодтарды қазіргі таңда
жетілдірілген кремнийден және арсенид-галлийден жасалынған диодтар
ығыстырып шығарған. Келесі негізгі
қасиеттерге ие кремнийден
жасалынған диодтар кеңінен қолданылады:
115
диодтар үш топқа бөлінеді: шағын қуаттылықтағы диодтар (
І
пр max
≤ 0,3
А), орташа қуаттылықтағы диодтар (0,3 А <
І
пр max
< 10 А) және қуатты
(күштік) диодтар
(
І
пр
max
≥ 10 А);
диодтардағы кернеудің төмендеуі әдетте 1,5 В аспайды, температураның
артуына байланысты кернеудің тікелей төмендеуі кемиді;
кремнийден жасалынған диодтардағы вольт-амперлік сипаттаманың кері
саласында айқын көрінетін қанығу учаскесі болмайды;
кремнийден жасалынған диодтардың тесілуі көшкіндік сипатқа ие,
сондықтан тесу кернеуі температураның
артуына байланысты ұлғаяды;
кремнийден жасалынған түзеткіш диодтарға арналған жұмыс
температуралары диапазоны - 60... +125 °С аралығында болады.
Достарыңызбен бөлісу: