Оқулық "Білім беруді дамытудың федералдық институты" Федералдық мемлекеттік автономдық мекемесі "


Температураны өлшеудің контактісіз әдістері мен



Pdf көрінісі
бет156/216
Дата06.01.2022
өлшемі4,38 Mb.
#14749
түріОқулық
1   ...   152   153   154   155   156   157   158   159   ...   216
Байланысты:
Шишмарев Өлшеу құралдары. Оқулық

11.4. Температураны өлшеудің контактісіз әдістері мен 
құралдары 
 
Температураны  контактісіз  өлшеулер  өлшеу  объектісімен 
тетіктің механикалық контактін қамтамасыз ету жағымсыз, мүмкін 
емес,  күрделі  немесе  қауіпті  болған  жағдайларда  таптырмайтын 
болып табылады. 
мысалы,  жылдам  қозғалыстағы  қағаз  таспасы  немесе  бетон 
араластырғыштың  айналмалы  барабаны  немесе  ыстық  асфальт 
ағыны  сияқты  қозғалыстағы  объектінің  температурасын  анықтау 
оңай емес. Кейде температурасы қызықтыратын объектінің беті қол 
жетімді емес немесе қауіпті  болады (мысалы, электр берілісінің əуе 
желісінің  немесе  жоғары  вольтты  трансформатордың  контактілік 
қосылысының қызып кетуін бағалау кезінде). 
Тағы  бір  жағдай:  зерттеу  объектісі  кішігірім  габариттік 
өлшемдер  мен  салмаққа  ие  (сəйкесінше  ,  жылу  сыйымдылығы  аз) 
жəне контактілік термометрлерді пайдалану объектіден аспап тетігі 
алатын жылудың біршама мөлшері есебінен айтарлықтай мөлшерде 
əдістемелік  қателікке  (өзара  əрекеттесу  қателігіне)  алып  келер  еді 
жəне соның салдарынан оның жұмыс режимінің жəне əрине, өлшеу 
нəтижесінің рұқсат етілмеген бұрмалануына əкеледі. Бұл, əсіресе аз 
салмақтағы зерттелетін объектінің температурасы жылдам өзгеруін 
зерттеу  қажетті  болған  жағдайда  пайда  болар  еді,  мысалы  шағын 
электрондық тораптардың температурасын бағалаған жағдайда. 
Температураны  өлшеудің  контактісіз  əдістері  мен  құралдары 
инвазивті емес болып табылады, яғни технологиялық 
213 


 процесс барысына араласуды талап етпейді, тетіктерді орнатумен 
мəселе  тудырмайды,  зерттеу  объектілерімен  контактіні  қажет 
етпейді,  объектімен  аспаптың  өзара  əрекеттесу  қателіктерін  жəне 
кейбір басқа қателіктерді тудырмайды. 
Контактсыз əдістер мен құралдарды пайдалану тек қана мақсатты 
емес,  сонымен  бірге  сөзсіз  (балама  болмағандықтан)  болып 
табылатын  міндеттердің  тағы  бір  санаты    -  шамадан  тыс  жоғары 
температураларды  өлшеу  (мысалы,  балқытылған  металдардың 
температурасын  өлшеу).  Байланысты-  өлшенетін  температураның 
жоғарғы  шегі  2  000  ...  2  500  °  C  құрайды,  сондықтан  біршама 
жоғары  температураларды  өлшеу  тек  байланыссыз  əдістермен 
жүзеге асырылады. 
Өлшеудің  байланыссыз  əдістері  түрлі  инфрақызыл  (ИҚ)  өлшеу 
құралдары  (InfraRed  Instrumentation)  -  термометрлер  мен 
өлшеуіштік 
түрлендіргіштерде, 
сондай-ақ 
оптикалық 
термометрлерде  -  пирометрлерде  жүзеге  асырылған.  Инфрақызыл 
өлшеулер  температураның  кең    диапазонында  (50,5  000  °  C) 
температураны 
өлшеуді 
 
қамтамасыз 
етеді. 
Оптикалық 
термометрлер  (пирометрлер)  өте  жоғары  температураны  өлшеу 
үшін  ғана  жарамды,  бұл  жағдайда  объектінің    беті    жарқырап 
тұрады  (600  °  C  жəне  одан  жоғары).  Оған  қоса,  оптикалық 
термометрлер  арқылы  өлшеудің  дəлдігі  мен  сезімталдығы  жоғары 
емес 
ИҚ  термометрлердің  маңызды  артықшылықтары  өлшенетін 
температураның  кең  диапазоны,  біршама  жоғары  дəлдік, 
сезімталдық  жəне  жылдам  əрекет  ету,  жақсы  эксплуатациялық 
сипаттамалары, салыстырмалы түрде төмен құны болып табылады. 
Алайда  ИҚ  термометрлердің  негізгі  артықшылықтарын  іске  асыу 
оңай  емес.  Өлшеудің  сенімді  нəтижесі  үшін  пайдаланушының 
жеткілікті  жоғары  біліктілігі,  ИҚ  өлшемдер  ерекшелігін  білу, 
практикалық тексерулердің белгілі бір тəжірибесі қажет болады. 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   152   153   154   155   156   157   158   159   ...   216




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет