Оқулық "Білім беруді дамытудың федералдық институты" Федералдық мемлекеттік автономдық мекемесі "
жүктеу/скачать 4,38 Mb. Pdf көрінісі
|
Шишмарев Өлшеу құралдары. Оқулық
| П
H y Аспапты синусоидальды ток тізбегіне қосқан кезде, оның қозғалатын бөлігіне айналдырғыш момент əсер етеді, оның лездікі мəні мынаны құрайды , . d dM i i m П Н П H t Мұнда i н и i п —сəйкесінше жылжымайтын жəне жылжымалы катушкалардағы ток күшінің лездік мəндері (i н = I m н sinωt и i п = = I m п sin(ωt + ψ)). Мерзімдегі айналдырғыш моменттің орташа сəттік мəні. , cos 1 . 0 d dM I I dt m T M П Н П H T t вр (13.33) мұнда I н жəне I п — сəйкесінше жылжымайтын жəне жылжымалы катушкалардағы ток күшінің қолданыстағы мəндері; у — 1н и 1п токтарының векторлары арасындағы фазалардың жылжу бұрышы (13.16-сурет). Жылжымалы бөліктің орын ауыстыру бұрышы . cos . d dM W I I П H П H y (13.34) Егер аспаптың сезімталдығын белгілесе . 1 . d dM W S П H Онда α y = SI H I п cosψ. (13.35) (13.35) теңдеу электродинамикалық аспаптың шкаласы біркелкі емес екендігін көрсетеді. Шкаланың түрі жылжымалы жəне жылжымайтын катушкалардың формасы мен өзара орналасуына байланысты болады. Электродинамикалық аспаптардың артықшылықтары: тұрақты жəне айнымалы токтардың тізбектері үшін жарамдылығы (катушкаларды ретімен қосқан кезде олардың көрсеткіштері тұрақты жəне айнымалы токтардың тізбектерінде бірдей), жоғары дəлдік (0,05 дəлдік санатындағы астатикалық аспптарды дайындау мүмкіндігі). 13.16-сурет. Электродинамикалық аспаптың векторлық диаграммасы 250 Электродинамикалық аспаптардың кемшіліктері: төмен сезімталдық, шкаланың біркелкі еместігі жəне қуаттылықты үлкен тұтыну (ваттметрлерде бірнеше ондаған ваттқа дейін). Электродинамикалық аспаптардың пайдаланушылық сипаттамасы олардың катушкалардағы ток бағытына сезімталдығы болып табылады. Синусоидальды ток тізбектеріндегі электродинамикалық аспаптардың көрсеткіштері өлшенген шамалардың қолданыстағы мəндеріне сəйкес келеді. Электродинамикалық құрылғылар амперметрлер, вольтметрлер жəне ватт метрлер ретінде айнымалы жəне тұрақты токтардың тізбектерінде қолданылады. Логометрлік электродинамикалық аспаптар Логометрлік электродинамикалық аспап құрылысы магнитоэлектрлік аспапқа ұқсас, бірақ магнит өрісіоларда электромагниттермен жасалады. Логометрлік механизмнің жылжымалы бөлігі өзара қатті бекітілген жəне бір осьте бекітілген екі катушкалар түрінде жасалған (13.17, а- сурет). Екі жылжымалы катушкалардың / n1 жəне / n2 екі токтармен жылжымайтын катушкалардың тоғымен жасалған кезде Магнит ағынының өзара əрекеттесуі кезінде екі айналдырғыш момент пайда болады. Катушкалардың өзара орналасуы жəне олардағы токтар бағытымен құрылатын сəттер əртүрлі жақтарға бағытталатын болады. Құрылғының механизмінде жасалған сəттердің мəндерін келесі формула бойынша есептеуге болады: 13.17-сурет. Электродинамикалық логометрдің құрылғысының сұлбасы (а) мен векторлық диаграммасы (б) 251 ; cos 1 . 1 1 1 d dM I I M п н П H вр , cos 2 . 2 2 2 d dM I I M п н П H вр мұнда Ψ 1 жəне Ψ 2 — сəйкесінше I H , I n1 жəне I H , I n2 токтарының векторлары арасындағы бұрыштар (13.17, б-сурет); M Hn1 жəне M H . n2 —сəйкесінше жылжымайтын жəне ЖЫЛЖЫМАЛЫ катушкалар арасныдағы өзара индуктивтіліктер. Осы моменттердің əсерімен аспаптың жылжымалы бөлігі моменттердің тепе-теңдігіне дейін орын ауыстырады (М вр1 = М вр2 ). Сондықтан да мына қатынасты жазуға болады ), ( cos cos 2 . 1 . 2 2 1 1 F dM dM I I п н п н п п осыдан . cos cos 2 2 1 1 п п y I I F (13.36) Сəйкесінше, логометрлік механизмнің жылжымалы бөліктерінің орын ауыстыруы - бұл жылжымалы катушкаларда ток векторының бағытына жылжымайтын катушкалардағы ток векторларының проекциясының қатынасының функциясы (13.17, б-сурет) . 2 . 1 . d dM d dM п н п н Электродинамикалық логометрлік механизмдер тасымалданатын жəне қалқанды фазаометрлерде (бұл ретте I ni = I n2 шартын орындау қажет) жəне жиілік өлшеуіштерде (бұл ретте cosv i = cosv 2 болуы қажет) қолданылады. жүктеу/скачать 4,38 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|