Электрмагниттік өлшеуіштік түрлендіргіштер

Индуктивтік түрлендіргіштер. Индуктивтік түрлендіргіштерде 
(6.5-сурет)  зерттелетін  нысанның  сызықтық  немесе  бұрыштық 
жылдамдығы  (айналу  жиілігі)  пропорционалдық  ЭҚК  түрленеді. 
Индукциялық 
түрлендіргіштердің 
əрекет 
ету 
принципі 
электромагниттік индукцияның пайда болуына негізделген. Мұндай 
түрлендіргіштердегі  кіріс  шама  зерттелетін  нысанның  сызықтық 
немесе  бұрыштық  жылдамдығы  болып  табылады.  Құрылымдық 
орындалуы  бойынша  индукциялық  түрлендіргіштер  жылжымалы 
катушкасы бар жəне жылжымайтын магниті бар (6.5-сурет, а жəне 
б) немесе жылжымайтын катушкасы мен тұрақты магниті бар (6.5-
сурет, в) болып бөлінеді. 
6.5-суреттен көргендей, индукциялық түрлендіргіштер негізінен 
тахогенераторлар  деп  аталатын  тұрақты  немесе  айнымалы 
токтардың электрлік машиналарын көрсетеді. 
Тұрақты  токтың  тахогенераторының  сипаттамасы  зəкірдің 
айналуының  бұрыштық  жылдамдығынан  оның  шығыс  кернеуіне 
и
вых
 тəуелділігін көрсетеді: 
,


k
U
вых

 
мұнда  k  -  түрленудің  статикалық  коэффициенті  немесе 
тахогенератор тұрақтысы. 
Бұл  тəуелділік  тұрақты  токтың  мінсіз  тахогенераторы  үшін 
əділетті.  Нақты  түрлендіргіште  шығыс  кернеудің  мəніне 
машинаның негізгі магниттік ағынынң əлсірететін зəкір реакциясы 
мен  түкше  тəрізді  түйіннің  өтпелі  кедергісіндегі  кернеудің 
төмендеуі  əсер  көрсетеді.  Сондықтан  да  тұрақты  токтың 
тахогенераторының нақты сипаттамасы сызықты емес: 
,
/
1
из
Я
щ
вых
R
R
U
k
U





 
мұнда и
щ
 — түкше тəрізді түйіннің өтпелі кедергісіндегі кернеудің 
төмендеуі, В; R
я
 — зəкір тізбегінің кедергісі, Ом; 
 
6.5-сурет.  Жылжымалы катушкасы мен жылжымайтын магниті (а жəне б) 
жəне жылжымайтын катушкасы мен магниті (в) бар электрлік емес 
шамалардың индукциялық түрлендіргіштерінің құрылымы 
104 

R
из
 — тахогенератор қосылған өлшеуіштік тізбектің кедергісі, Ом. 
Тұрақты  токтың  тахогенераторларының  көмегімен  жылдамдық 
түрленуінің  қателіктері  оның  орамдарын  қыздыру,  шығыс  кернеу 
ассиметриясы  жəне  түкше  тəрізді  түйіннің  өтпелі  кедергісінің 
тұрақсыздығы салдарынан туындайды. 
Тұрақты  токтың  тахогенераторларының  негізгі  артықшылығы  - 
бұл жылдамдықтың түрлену сапасына жүктеме сипатының əсерінің 
болмауы. Сондықтан да мұндай түрлендіргіштерде фазалық қателік 
болмайды.  Бірақ  та  тахогенераторды  жылжымалы  электрлік 
контактінің  (түкше  тəріздес  коллектор)  болуы  жəне  оның 
нəтижесінде  шығыс  кернеудің  төмен  жиіліктің  соғысының  болуы, 
сонымен  қатар  құрылымының  күрделілігі  айнымалы  токтың 
тахогенераторларымен 
салыстырғанда 
олардың 
қолданысын 
шектейді. 
Тұрақты  токтың  тахогенераторлары  қатарынан  үш  фазалы 
синхрондық  машиналар  кеңінен  қолданысқа  ие  болды.  Осындай 
түрлендіргіштермен  өндірілетін  ЭҚК    жиілігі  оның  роторының 
айналу жиілігіне байланысты болады: 
,
60
pn
kФ
E

 
мұнда  Ф  —  негізгі  магниттік  ағын,  Вб;  p  —  машина  полюстері 
жұбының саны; n — ротордың айналу жиілігі, с
-1
. 
Тахогенератордың  параметрлері  өлшеуіш  тізбектің  көптеген 
жағдайларында 
жиілікті 
тəуелді 
болып 
табылатындықтан, 
түрлендіргіштердің 
сипаттамасы 
сызықты 
емес. 
Мұндай 
түрлендіргіштері 
түзеткішпен 
үйлесімдікте 
шығыста 
ЭҚК 
соғысының  жоғарғы  жиілігін  алуға  мүмкіндік  береді.  Оған  қоса, 
мұндай  түрлендіргіштер  жылжымалы  электрлік  контактіге  ие  емес 
жəне  жоғары  сенімділікке  ие.  Бұл  ерекшеліктер  бұрыштық 
жылдамдықты түрлендіру мен үлкен диапазонда жылдамдату үшін 
айнымалы  токтың  тахогенераторларын  пайдалануға  мүмкіндік 
береді. 
Нысандардың  осьтік  (сызықтық)  орын  ауысуын  түрлендіру  үшін 
индукциялық  түрлендіргіштерді  қолданады,  олардың  құрылымы  6.5-
суретте  көрсетілген.  ЭҚК  жілігі  мұндай  түрлендіргіштің  шығысында 
оның жылжымалы катушкасы күйінің өзгеруі заңы бойынша уақытпен 
өзгереді. Осылайша, егер өлшенетін шама х x = x
m
sino)? заңы бойынша 
өзгерсе, онда ЭҚК лездік мəні түрлендіргіштің шығысында 
 
e = ωx
m
l
ср
sinωt, 
мұнда  х
т
  —  өлшенетін  орын  ауысудың  амплитудасы,  м;  В  — 
түрлендіргіш  саңылауындағы  индукция,  Тл;  ω  —  түрлендіргіш 
катушкасының  орам  саны;  l
ср
  —  түрлендіргіш  катушкасының 
орамының орташа ұзындығы, м. 
Индукциялық  түрлендіргіштердің  негізгі  кемшілігі  -  олардың 
сипатының сызықты еместігі. Магниттік өткізгіштің геометриясын 
105 

рационалдық  таңдау  мен  катушканың  орналасуы  минималдық 
қателікке  жетеді.  Оған  қоса,  түрлендіргіштердің  қателіктеріне 
уақыт  пен  температура  өткеннен  кейін  магниттік  ағынның 
өзгерістері  əсер  етеді.  Өндіріспен  шығарылатын  айнымалы  ток 
тахогенераторлары 0,2...0,5 % қателіктерге ие. 

жүктеу/скачать 4,38 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: