Оқулық «Білімді дамытудың федералдық институты»
Жүйені үлгілеуде нысанды-бағытты тәсіл
жүктеу/скачать 3,84 Mb. Pdf көрінісі
|
| 4.3. Жүйені үлгілеуде нысанды-бағытты тәсіл
4.3.1. Нысанды – бағдарлы тәсілдің болмысы Құрылымдық және нысанды бағдарлы тәсілдер арасындағы түбегейлі айырмашылық, жүйені бөлшектеп байланыстыруға негізделген. Нысанды-бағытты тәсіл нысанды бөлшектеп байланыстыруды қолданады, сонымен бірге жүйе құрылымы нысандар термині және олардың арасындағы байланысты, ал жүйе тәртібі- нысандар арасындағы хабарламалар алмасу терминдерінде сипатталады. Жүйенің әрбір нысаны, ақиқатты өмірдің нысан тәртібін үлгілейтін өз жеке тәртібіне ие болады. Нысанды-бағыттылған тәсілдің тұжырымдамалық негізі нысан үлігіс болып саналады. Оның негізгі элементтері дерексіздендіру, инкасуляция, үлгілік, иерархия болып саналады. Дерексіздендіру (дерексіздік) — үлгіге, өз қызметтер жүйесінің немесе өз нысаналы мақсатын орындауға қатысты тікелей қатынасы бар, жобалайтын жүйе аспектілерін енгізуді ұйғаралды. Сонымен бірге, барлық екінші дәрежелі бөлшектер, алынған үлгіні талдау және зерттеуді үдерісін шектен тыс қиындатпау үшін (сонымен бірге, мысалы, тұрғын үйді жобалау кезінде түсқағаздар таңдауда оның ішкі қабырғаларын желімдеудіге алаңдамаған жөн) шығарылады. Инкапсуляция, оның құрылымыдары мен тәртібін анықтайтын, нысан элементтерін жасыруды көздейді. Инкапсуляциялау ережесі — сенімділікті қамтамасыз ету үшін нысан өрістеріне тікелей кіру орынсыз, олардың құрамындағы оқу және жаңартуды сәйкес әдістер шақыру арқылы жүргізіледі. Дерексіздік және инкапсуляция — өз-өзін толықтыратын түсінік: дерексіздік нысанның сыртқы тәртібін атап көрсетеді, ал инкасуляцияның құрамында іске асыруды жасырады. Инкап- суляция ақпараттық жабықтық арқылы қол жеткізіледі. Әдетте нысандар құрылымы жасырылады және олардың әдістері жүзеге 112 асырылады. Үлгішеңдік — бұл жүйелер қасиеті, бір қатар үлгілерді бөлшектеп байланыстыру мүмкіндігімен қатысты. Үлгілер физикалық контейнерлер ретінде қолданылады, онда логикалық өңдеу санаттары мен нысандары жарияланады. Үлгіні бөлшектеп байланыстырудағы жалпы мақсат — үлгілерді атап көрсету есебінен, бағдарламалық қамтамасыз ету күрделілігін азайту, ол бір- біріне тәуелсіз жобаланады және өзгереді. Үлгілерді жүзеге асырудың өзгеруі басқа үлгілердің жүзеге асырылуын білмей және олардың тәртібіне әсер етпей жүргізіледі. Иерархия (иерархиялық ұйымдастыру) — бұл дерексіздік иерархиялық құрылымнан қалыптастыру, яғни, оларды деңгейіне қарай орналастыру. Күрделі жүйелерге қатысты иерархиялық құрылымның негізгі түрлері мыналар болып табылады: — топтар құрылымы (бір топ, сәйкесінше бір немесе бірнеше топтың құрылымдық немесе атқарымдық бөлігін қолданады); — нысандар құрылымы (агрегация, мысалы «жазба» түріндегі құрылым). Нысандық тәсілдің маңызды сапасы — ұйым қызметі үлгілері мен талаптарды құру сатысынан іске асыру сатысына дейінгі жобалаушы ақпараттық жүйе үлгілерінің келісімділігі. Нысан үлгілері бойынша ақпараттық жүйенің нысандары мен топтарындағы үлгілеуші пән салаларының (ұйымдар) ақиқаттағы болмысын бейнелеу қадағалануы мүмкін. Нысанды-бағытталған тәсіл келесі артықшылықтарға ие: 1. нысандық бөлшектеп байланыстыру, мәнерлеу құралдарды қажетті үнемдеуді қамтамасыз ететін жалпы механизмдерді қолдану арқылы көлемі шағын үлгілерді жасауға мүмкіндік береді. Нысанды тәсілді қолдану, әзірлемелерді біріздендіру деңгейі мен қайталап қолдануға жарамдылықы деңгейін біршама арттырады және бұл әзірлеу ортасын құру және үлгіні құрастырып жасауға көшуге алып келеді. 2. Нысанды бөлшектеп байланыстыру күрделі үлгілер жасауды болдырмауға мүмкіндік береді, себебі ол шағын қосалқы жүйелерге қатысты үлгілерді дамытудың эволюциялық жолын шамалайды. 3. Нысанды үлгі шынайы, өйткені әдемді адами қабылдауға бағытталған. Нысанды-бағытталған тәсілдің кемшіліктеріне жоғары бастапқы шығындар жатады. Бұл тәсіл шұғыл қайтарымды талап етеді. Оны қолданудан әсер екі-үш жоба әзірлемесінен кейін және қайталап қолданылған компоненттерді жинақтауға әсерін тигізеді. Нысанды тәсіл ерекшеліктерін бейнелеп көрсететін диаграмманың көрнекілігі азырақ. |