Антигенді өңдеу және таныстыру

 
86 
 
                                                                                
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
13-ші сурет. Негізгі антигентаныстырушы жасушалар 
 
Макрофагтардың қоздырғыштарды ұстауы және оларды өңдеуі 
арнайы иммундық жауаптың ең алғашқы кезеңі болып саналады.  
Макрофагтар 
экзаантигендерді, 
ең 
алдымен 
бактерияларды 
фагоцитозға  ұшыратады.  Оларды  лизосомалды  ферменттердің  көмегімен 
ұзындығы  9-25  аминқышқылынан  тұратын  пептидті  фрагменттерге  дейін 
ыдыратады.  Бұл  құрамындағы  ферменттер  көмегімен  макрофагтардың 
ыдырата  алмаған  бөлігі.  Осы  ыдырамаған  фрагменттер  организм  үшін 
шынайы бөтен антигенді детерминанта (эпитоп) болып табылады.  
Келесі  кезеңде  фагосома  гистосәйкестік  комплексінің  (МНС)  ІІ  класс 
нәруыз  молекулалары  бар  вакуолдермен  қосылады.  Бұл  молекулалар  α 
және 
β-полипептидтті 
тізбектерінен 
тұрады. 
Олардың 
ортасында 
инвариантты    γ-тізбек  орналасқан.  Вакуолдер  фаголизосомамен  қосылған 
жағдайда, қышқыл протеаза әсерінен γ-тізбегі ыдырайды, ал оның орнына 
эпитоп  орналасады.  Нәтижесінде  ІІ  класс  МНС  молекуласымен  қосылған 
эпитоптың  иммуногенді  кешені    түзіледі,  оны  суперантиген  деп  те 
атайды..  Бұл  кешен  секреторлы  грануланың  құрамында  макрофаг  бетіне 
қарай  жылжиды.  Ол  өте  тұрақты  және  макрофаг  бетінде  бірнеше  апта 
сақталады.  Бұл  жағдай  макрофаг  бетіндегі  иммуногенді  кешенмен  сәйкес 
келетін 
Т-хелперлердің 
клоны 
арнайы 
танығанша 
көптеген 
Т-
лимфоциттердің  жанасуына  мүмкіншілік  береді.  Осылайша  клонның 
сұрыпталуы  өтеді  және  оның  антигентәуелді  дифференцировкасы 
басталады.  
ДЖ 
МФ                        
             B-ly 

 
87 
АТЖ  бетіндегі  иммуногенді  кешенді  тану  кезінде  Т-жасушалық 
рецептор  (ТЖР)  көмегімен  Т-хелпер  қабылдаған  белгіні  арнайы  деп 
атайды.  Бұл  белгіні  қабылдау  Т-хелперлердің  белсенуі  үшін  өте  қажетті, 
бірақ жеткіліксіз. Сондықтан тағы бір белгі - костимулдаушы белгі керек. 
Егер  жасуша  екінші  белгіне  алмаса,  онда  ол  апоптозға  ұшырайды.  Т-
хелперлер екінші белгіні, өздерінің бетіндегі CD28  (CD40L немесе CTLA-
4)  молекуласы  мен  АТЖ  бетінде  экспрессияланатын  костимулятор 
молекулалары  (оған  нәруызды  молекулалар  жатады)  бір-бірімен  жанасу 
кезінде  алады.  Мұндай  молекула  қызметін  макрофагтар  мен  дендритті 

жүктеу/скачать 10,03 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: