джоульмен өлшенетінін көрсетеді.
8. Жұмыс пен энергияның арасындағы (4.15) эквиваленттік форму-
ланы пайдаланып, әрекет ететін күштердің шамалары белгісіз болса да
механикалық жұмыстарды табуға болады. Оны төмендегі формулалар
айқын дәлелдейді.
Дененің кинетикалық энергиясының өзгерісі кезінде істелетін жұмыс : A =
∆
Е k =
mv mv 2
2
1
2
2
2
−
,
(4.16)
мұндағы:
mv mv 2
2
1
2
2
2
−
және
mv mv 2
2
1
2
2
2
−
– дененің соңғы және бастапқы жылдамдықта-
рына сәйкес келетін кинетикалық энергиялары.
Дененің потенциалдық энергиясының өзгерісі кезінде істелетін жұмыс : A =
∆
Е п = –(
mgh 2
–
mgh 1
),
(4.17)
мұндағы:
mgh 2
және
mgh 1
– дененің
ж
ер бетінен әртүрлі биіктіктегі
потенциалдық энергиялары.
Серпімді дененің потенциалдық энергиясының өзгерісі кезінде істелетін жұмыс : A =
∆
Е п = –
k x k x 2
2
1
2
2
2
( )
−
( )
, (4.18)
мұндағы:
k x 2
2
2
( )
және
k x 1
2
2
( )
– серпімді дененің әртүрлі күйіне (ұзын-
дығына) сәйкес келетін потенциалдық энергиялары;
k – нақты дененің
қатаңдық коэффициенті.
Жақшалардың алдындағы «минус» таңбалары ауырлық немесе
серпімділік күштерінің «оң» жұмыстары кезінде жүйе энергиясының
кемитіндігін білдіреді. Мысалы, дене құлағанда істелетін оң жұмысы
кезінде оның потенциалдық энергиясы кемиді. Сол сияқты сығылған
серіппе босағанда істелетін оң жұмыс кезінде оның да потенциалдық
энергиясы кемиді. Ал кері жағдайларда олардың потенциалдық энерги-
ялары артады.
