Оқулық физика 9 проект башарұлы Р. т б

242
ПРОЕКТ
емес, бірнеше бөлшектерден тұратынын аңғартады. Расында да, атом-
ның өзі сияқты оның ядросы да құрамдас бөлшек болып шықты.
Ядроның құрамына кіретін оң зарядты бөлшектерді 
протондар
 деп 
атайды.
Бейтарап (нейтраль) атом ядросының оң зарядын орбиталдық элек-
трондардың теріс заряды теңгеріп тұрады. Сондықтан электрондық қа-
бықшадағы теріс зарядтардың қосындысы кері таңбамен алынған ядро 
зарядына тең:
q
э
= –
Z
· 
e
. 
(6.7)
Жоғарыдағы (6.1) және (6.2) өрнектерінен мынадай қорытынды шы-
ғады:
– 
әрбір электронның немесе протонның зарядын 
бір элементар заряд 
деп атайды
(
e
 = 1,6 · 10
–19
 Кл)
;
– 
кез келген элемент атомының ядросындағы протондар саны сол 
элементтің Менделеев кестесіндегі 
Z
 реттік санына
 тең болады.
Мысалы, сутектің кестедегі реттік саны бірге тең (
Z
= 1), ендеше оның 
ядросында бір ғана протон бар. Олай болса, бір протон бір оң элемен-
тар зарядты иеленеді. Сондықтан сутек атомының жалғыз электроны да 
бір теріс элементар зарядты иеленеді. Уранның реттік саны 
Z
= 92 бол-
ғандықтан, оның ядросында 92 протон бар.
Сондықтан бейтарап уран атомының ядросының заряды 92 элемен-
тар зарядқа тең (
q
я
= 92 · 
e
). Ендеше, уран ядросын айнала қоршаған
92 электронның да зарядтары қарсы таңбамен алынған осыншама заряд-
қа тең (
q
э
= –92 · 
e
).

жүктеу/скачать 5,74 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: