Оқулық Жалпы редакциясын басқарған профессор Т. М. Досаев
жүктеу/скачать 2,15 Mb. Pdf көрінісі
|
Досаев Анатомия
|
алдыңғы түбіршік , radix anterior (қозғалтқыш), шығады. Бұл тү б іршік жұлынның алдыңғы мүйізінде орналасқан қозғалтқыш нейрондардың аксондарынан түзілген. Алдыңғы және артқы түбіршіктер жұлынның бүйір жақтарында омыртқааралық тесіктің медиалды жиегінде бір-бірімен қосылып - жұлын нервісін, nervus spinalis ,түзеді. Жұлыннан 31 жұп жұлын нервтері шығады. Жұлынның бір жұп жұлын нервтеріне сәйкес келетін бөлігі( кесіндісі ) жұлынның сегменті, деп аталады. Жұлында: 8 мойындық( С 1-8), 12 кеуделік (Th1 - Th12 ), 5 белдік(L1- L5), 5 сегізкөздік (S1 - S5 ) және 1 құйымшақты қ (Co1), барлығы 31сегмент бар. Жұлынның әрбір сегменті дененің белгілі бір бөлігін(метамерін) нервтендіреді. Метамердің құрамына бір дерматом мен миотомнан дамыған терінің бөлігі және қаңқа бұлшықеттері енеді. Жұлын ішкі жағында орналасқан сұр заттан , substantia gris , және сыртқы жағында орналасқан ақ заттан , substantia alba , түзілген. Сұр зат негізінен нейрондардың денелерінен, ақ зат нерв талшықтарынан (нейрондардың өсінділерінен) түзілген. Сұр зат , substantia grisea , жұлынның оң және сол жартыларында, бір-бірімен аралық сұр затпен қосылған алдыңғы және артқы бағаналарды , columna anterior et columna posterior , құрайды. Аралық сұр зат VIII мойындық сегменттен II- III белдік сегменттер аралығында бүйірлік дөңесті- латералды бағананы , columna lateralis ,түзеді. Жұлынның ортасында орталық өзек , canalis centralis, орналасқан. Өзектің жоғарғы шеті IV қарыншамен қатынасады, ал төменгі шеті милық конус аймағында біраз кеңейіп соңғы 258 қарыншаны , ventriculus terminalis , түзеді. Өзек нерв түтігінің қалдығы болып табылады, оны ми-жұлын сұйықтығы толтырып тұрады. Жұлынның көлденең кесіндісінде сұр заттың пішіні көбелекке немесе «H» әрпіне ұқсас болып келеді. Сұр заттың алдыңғы мүйізін , cornu anterius , және артқы мүйізін , cornu posterius , ажыратады. Олардың арасында орталық аралық және бүйір аралық заттар орналасқан. Орталық аралық зат , substantia intermedia centralis , орталық өзекті қоршап жатады. Латералды аралық зат , substantia intermedia lateralis , орталық аралық заттың жалғасы болып табылады да, жұлынның С VIII -L II-III сегменттерінде бүйірлік дөңесті- латералды мүйізді , cornu laterale, құрайды (латералды бағананың көлденең кесіндісі). Substantia intermedia lateralis – вегетативтік нерв жүйесінің симпатикалық бөлігінің орталағы болып табылады. Артқы мүйізде ендірме нейрондар орналасқан, олар ядролар құрап, сезімталдықтың әр түрлерін қабылдайды.Артқы мүйізде меншікті ядроны , nucleus proprius , кеуделік ядроны , nucleus thoracicus,( Кларк-Штиллинг ядросы ) сілікпе тәрізді затты , substantia gelatinosa және басқа да ядроларды ажыратады. Оларда жұлын түйінінде орналасқан сезімтал нейрондардың орталық өсінділері (аксондары) келіп аяқталады. Орталық өсінділер жұлынға артқы түбіршіктер арқылы енеді. Жұлынның алдыңғы мүйізінде қозғалтқыш нейрондар орналасқан.Олар бес: латералды-алдыңғы,латералды-артқы, медиалды-алдыңғы, медиалды-артқы және орталық ядроларды түзеді.Бұл нейрондардың аксондары жұлыннан алдыңғы түбіршіктің құрамында шығып, жұлын нервісін түзуге қатысады. Жұлынның жүктеу/скачать 2,15 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|