дамытып, пікірлер идеялар элемі билеп кана коймайды, оны дүниеге келтіреді дейді. Неміс классикалык философиясының негізін калаушы көрнекті ғалым Кант Иммануил (1724-1804 жж.) бүкіл өмірін Кенигсберг қаласында өткізген. Негізгі еңбектері: “Әлемнің эмбебаптык табиғи тарихы мен теориясы”, “Практикалык акьш-ойды сынау”, “Таза ақыл-ой шеңберіндегі дін”, т.б. Әдетте, Кантты “сыни кезеңге дейінгі” жэне “сыни кезеңдегі” деп екіге бөліп карайды. Сыни кезеңге дейінгі Канттың күн жүйесінің аса зор газ тектес түмандыктан пайда болғандығы туралы идеясы тек астрономияға ғана коскан үлес емес, жалпы дүниетанымдык методологиялык маңызы бар жаңалык болды. Біріншіден, козғалыс - материяның өзіне тэн тартылыс жэне серпіліс сиякты карама-карсы күштердің аркасында, ешкандай да сырткы күштің әсерінсіз пайда болған кұбылыс. Қозғалыс пен тыныштыкты салыстырмалы түрде түсінуге болады. Екіншіден, осы күпггердің әсерінен эртүрлі элемдер жүйесі калыптасып, күйреп, одан шашыраған бөлшектерден кайтадан жаңа денелер пайда болып жатады. Сөйтіп, элем ылғи да даму үстінде болады. Үшіншіден, лем күрылымына енетін үлкенді-кішілі жүйеленген денелер өзара сатыланған бағыныштылыкта болады. Өзіне кішігірім жүйелерді бағындырған үлкен жүйе, өзінен де аукымды баска жүйеге кіреді, сөйтіп шексіз кете береді. Демек, әлемдегі денелер жүйесі өзара 75
әмбебаптык байланыста болады. Сыни кезеңдегі канттың пікірінше, философияның болмыс, әдептілік жэне дін туралы мәселелерін карастырмастан бүрын, адамның танып-білу мүмкіндігінің шекарасын