жіберейік. Және де "тарих философиясы" деген сөз тіркесіне де назар аударайық. Онда тарих философиясы - бул "тарих даналығына кұштарлык" болып табьшады. Бұл қандай "даналык"? Бұл, эрине, бір жағынан тарихтың өсиеті де, екінші жағынан елестері де. "Мұның арғы жағында не жатыр"? деген сұрак осы жерде интуитивті түрде (белгілі бір рухани күш-жігер сиякты интуициясыз да философиялык пайымдау мүмкін емес) пайда болады. Баскаша айтканда, тарихи өмірдің кұбылыстары мен окиғаларының, барлык алуан түрлі айғактар мен процестердің арғы жағында не жасырылган? Міне осы жерде Тарих туралы философиялык пайымдау тарихыньщ өзі тарихтың зандылыктары туралы, логикасы туралы, қозғаушы күші туралы сұрактарды алға тартады. Бұл зандылыктар, осы логика, осы күштер бар ма? Әлде барлығы да хаостык, кездейсоктык және жүйесіздік сипатта ма? Тарихтың козғаушы күштерін, логикасын, завдылыктарын жэне т.б. ашу жэне игеру - мұның бэрі "Тарих даналығына кұштарлык" ретіндегі тарих философиясының пэндік аймағын құрайды. Тарих туралы философиялык пайымдаудың калыптасуы мен дамуына толык болмаса да оның кейбір негізгі сәттеріне токтала кетейік. Бұл жерде Г.В.Ф.Гегельдің атакты "Тарих философиясы бойынша лекциялар" еңбегіндегі тарих ғылымы дамуының жалпы дәуірлеріне сүйенеміз. Гегель тарихи таным дамуының үш кезеңін бөліп көрсетеді: 207
1) Антикалык дэуірде Геродот жэне Фукидидтен басталып кейінгі ортағасырлар мен Қайта өрлеу дэуіріне дейін жалғаскан "бастапкы тарихнама". 2) Жаңа заман мен Ағартушылық дәуіріндегі "сыншьш тарихнама". 3) Философиялык тарихнама. Осы дэуірленуді негізге ала отырып, оның кейбір мэнді мезеттеріне
