Оқулық o p s 3 философия негіздері
аялауға бағытталған тек кейбір казак түсініктерін келтірдік. Әрине
жүктеу/скачать 13,05 Mb. Pdf көрінісі
|
| аялауға бағытталған тек кейбір казак түсініктерін келтірдік. Әрине,
оларды ескіліктің саркыншағы деп елемеуге де болады. Бірақ осындай көзкарас тек табиғатты ғана емес, адамның өзін де кұлазытып жібереді. Бұл ырымдар халыкпен ғасырлар бойы жасасып келе жатқан табиғатпен үйлесімді өмір сүрудің мәдени негіздері болып табылады. Тек осындай өмірлік көзқарасын ұстанған халық кана өз жерін, атамекенін киелі деп есептеп біркалыпты, тұракты, үйлесімді сақтап келген. Өзімен өзі жэне баскалармен, киелі кұндылықтар үйлесімді катынасты болу үшін адамға тәубешілдік қажет. Тәубеге келу дегеніміз адамның бұл дүниенің кыр-сырын түсініп, шектен шықкан нәпсікұмарлыкты токтатуға бағытталған әрекеті. Өз катесін мойындай білу әркімнен батьшдыкты кажет етеді. Тэубеге келу уайым философиясы емес. Шэкэрім жазғандай, «мен кереметпін, тек бәріне сұм заман кінэлі» деген позиция адамньщ элсіздігін білдіреді. Қазак макалындағыдай «Жағам жаман болса, жеңім жаксы, өзім жаман болсам, ағам жақсы» деп отыра беруге де болмайды. Қазактың дәстүрлі мәдениетіндегі эдептік реттеудің тагы бір ерекшелігін ондағы жан мен тэн синкретизмі деп атауға болады. Бұл тэн мен жан сұлулығы ұғымында айкын байкалады: «Тэні сұлудың жаны да сұлу» деп түсінген халык үшін ұсқынсыздык бір бағытты болып келмейді. Жан мен рухты эдептік категориялар ретінде терең зерттеген ғұламалардың арасында, Шәкәрім ерекше орын алады жэне оның дүниетанымында этика (ар ілімі) жетекші бағдар болып саналған. Шәкәрімнің ойынша: «Бұлайпга болып жан арпалысып денеден шыккан соң, денедегісінен қуатты болып, тіпті, жоғалмайтындығы білінеді. Шын анықтап Караганда, жан дене сияқты емес. Дене өледі, өзгереді. Жан жүктеу/скачать 13,05 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|