кабылдайтын көшбасшы сайланады. Ал сонымен бірге өз пікірін жеткізу жэне лайык еместердің бетіне сын айтуға кұкын зандастыратын, айтыс сиякты, ауызекі халык шығармашьшығында да осылай болды. Дәстүрлі коғамдағы кэдімгі кұкыктың куатын Ш.Ш. Уэлиханов элеуметтік-мэдени тамырланумен түсіндіреді, себебі «ол көбірек белгілі болғандай, оның бұл заңы каншама жетілмеген болып көрінгенімен, ол бүкіл бірге алынған баска заңнамаларға Караганда, түсініктілеу және айқындау болып көрінуге міндетті, төлтума заң болғандыктан халык үшін ол жаксы». Кие - аруактың кесапаты тиеді де сактану, сескену. Кие ұғымы- тэңірге табыну, яғни табиғатпен тіл табысу идеясы болған. Б.ул діни түсінік емес. Көшпелілер дүниетанымы бойынша тэңір : көк (ғарыш) аспан, күн, от, су. Пір - акыл-парасатты, зерек ойлы, қолдаушы рух, аруак, демеуші, корғаушы, сүйеніш. Пір тұту - этикалык өлшем (калып), рухани тазалык. Мәні: бас ию, кұрметтеу, табыну, кастерлеу. Кұт - халықтың, жеке адамның еркіндігін, тәуелсіздігін білдіретін ұғым. Оны шектеу, адам еркін тежеу жок. Қүт демократиялык кеңістікті қажет етеді. «Құт» түркі тілдес халъщтың көбінің дүниетанымы болған. Мысалы, қазакта «күты кашкан» деген түсінік бар. Оның мәнісі адамның не отбасының берекетсіздікке ұшырауы. Құт ұғымы жерге, табиғатка байланысты да айтылған. Ғасырлар койнауынан бүгінгі күнге келіп жеткен ырымдар мен пайымдар халқымыздың әлеуметтік, мэдени тұрмысының көрсеткіші. Қоршаған ортаға, табиғатка жэне адамдардың ара-катынасына берілген өлшем деуге әбден негіз баршылык. Халықта о заманнан калыптаскан сана тәрбиесінің өзіндік дэстүрі сакталган, кариялар ұрпагына «кұдайым сана бергей» деп тілеу тілеген. Ұлттык сезім, намыс, рух туралы
