өздері дамитындай мүмкіндік береді. Адамзат тарихы да осы заңдылыкка бағынды. Тарихтьщ даму негізінде адам санасының өзіне сенімділігі (бұл сенімнің негізі кұдай) мен кұдайға деген сүйіспеншіліктің танымдык күші жатыр. Осы түсінікті басшылыкка ала отырып, августин адамзат тарихы бір-біріне қарсы екі патшалыктың күресінің нэтижесі деп тұжырымдайды. Олар кұдайға карсы, күнделікті өмірдің кызығын күйттейтіндермен кұдайдың патшалығы арасындағы күрес. Ауіустин кұдай патшалығы дегеңде жердегі оның өкілі рим шіркеуін айтады. Шіркеу кұдай патшалығы атынан сөйлейтін балғандықтан, оған жердегі пенделердің де бағынулары керек. Аугустинизм теологилык-философиялық бағыт ретіде Батыс Еуропа елдерінде XII гасырға дейін үстемдік етті, кейін христиандык аристотелизмнің негізін калаушы ұлы Альберт пен Фома Аквинскийдің ілімдерімен ығыстырылды. Ортағасырлық философияның схоластика деп аталған кезеңі Еуропа тарихында Рим империясының күйреуінен бастап Қайта өрлеу дэуіріне дейінгі 600-700 жылдай уакытты камтиды. Бұл кезенде егемендік алған көптеген Еуропа елдерінде (Италия, Франция, Англия, Германия т.б.) феодалдык карым-катынастар калыптасып, христиан дінін қоғамдық өмірдің барлык салаларында өктемдік кѳрсетіп, шіркеудің сауаттылыктың колжазбалар сактау ісінің ошағына айналған мезгілі болатын. Осындай мемлекттік билік қолдаған катал діни үстемдік жағдайында философия өзінің бар ақыл-ой, күшін христиан догматтарын негіздеуге жұмсап, дін ілімінің күңіне айналған-ды. Осы кезендегі философиялык ілім “схоластика” (мектептік ілім) деген атакка ие болып, негізгі үш кезеңнен өтті:
