дэм т.б. Сол сиякты касиеттері жатады, оларды біз субъективтік тұрғыдан кабылдаймыз. Осы екі сапалы идеялардың түйсіктерге эсер етуі аркасында біздің санамызда екі түрлі ұғымдар мен пайымдаулар, ұғымдар. Олар тек тэжірибе аркылы калыптасады да, ой белсенділігін талап етеді. Осы негізде ғылымдар дамиды. Ал екіншісі - сырткы денелердің түйсіктерге эсер етуінен, не болмаса рефлексия аркылы пайда болтан карапайым ұғымдар, пайымдаулар. Мысалы: “көк” ұғымы - кору түйсігі, ал “козғалыс” ұғымы - кору жэне сезіну түйсіктері аркьшы пайда болтан. Мұндай ұғымдар енжар болу себепті ой белсенділігін талап етпейді. “бірінші” жэне “екінші” сапалы идеялар адамның көңіл-күйіне байланысты эр түрлі кабылдануы мүмкін. Акикат дегеніміз, Локктың пікірінше, идеяларды” өзара сэйкес келуі (ұгымдардың, пайымдаулардың “бірінші”, “екінші” идеяларга) жэне көпшіліктің өзара келісімі. Адамның куанышын тудыратын жэне күшін өсіретін істің барлыгы - игілік, ал оган карама-карсы іс-әрекет бакытсыздык. Ең жогары заң, адамды куанышка бөлейтін болгандыктан ең басты игілік болады. Локк мемлекет туралы ілімінде халықтың егемендігі негізінде калыптаскан конституциялык монархияны жақтайды. Мемлекет билікті бөлу (заң шыгару, атқарушы жэне сот биліктері) аркылы әлеуметтік топтарга бостандык жэне кұкытык теңдікті сактауга кепілдік жасауы тиіс. Қорыта айтканда, Бэкон, Гоббс, Локктын ілімдері механикалық метафизикалык философияның ірге тасын калап, тьшыми зерттеудің индуктивтік жэне геометриялык тәсілдерін эмбебап (универсалдык) тәсілдер дэрежесіне дейін көтеріп, өзінен кейінгі ғұлама-ойшылдарға үлкен эсер етті. ХѴІІ-ХѴІІІ гасырларда Англияда философияда “идеалистік
